Het deze week verschenen rapport van het SCP ”Vrijwillig verzorgd” gaat uitvoerig in op de praktijk van de vrijwillige extramurale zorg in Nederland. Het besteedt onder meer aandacht aan de ontwikkeling van de zorgvraag in verhouding tot de beschikbaarheid van vrijwilligers. Met name door het doorwerken op latere leeftijd en de toenemende arbeidsparticipatie van vrouwen zal de beschikbaarheid van vrijwilligers onvoldoende zijn om in de toenemende vraag te voorzien.Christennetwerk GMV vindt in het rapport een bevestiging van zijn al eerder gecommuniceerde visie op participatie. De toenemende druk op ouderen en vrouwen om betaald werk te verrichten begrijpen wij. Tegelijk signaleren wij dat het overheidsbeleid op dit punt haaks staat op de ook door de overheid gewenste groei van het aantal vrijwilligers in de zorg.

Met name de jongere generatie van de beroepsbevolking komt zo onder druk te staan. Zij raken in de klem vanwege de vele verantwoordelijkheden die zij hebben: jonge kinderen opvoeden; betaald participeren; zich ontwikkelen in hun werk en mantelzorg verrichten voor hun bejaarde ouders. Daarnaast moet er ook nog ruimte zijn voor de eigen ontspanning. Dit geeft een enorme maatschappelijke druk, zeker als bedacht wordt dat er, doordat vrouwen op steeds latere leeftijd moeder worden, tussen baby en bejaarde vaak nog maar één generatie zit die voor de zorg voor beiden verantwoordelijk is. Verantwoordelijkheden kunnen dus niet meer zoals in het verleden gespreid worden over generaties.

Het SCP-rapport maakt opnieuw duidelijk dat in Nederland te vaak allerlei doelstellingen en beleidsvoornemens haaks op elkaar staan of los van elkaar benaderd worden. Zowel de arbeidsparticipatie als het aantal vrijwilligers moet groeien. Door de toenemende levensverwachting en de vergrijzing van de bevolking lijken AOW en pensioenen onbetaalbaar te worden; de jongere generatie zal in toenemende mate zelf voor oudedagsvoorziening moeten zorgen. Vanwege de druk op de arbeidsmarkt moeten meer vrouwen betaald gaan werken, maar we vinden het van groot belang dat het opvoeden van kinderen niet alleen aan professionals in de kinderopvang wordt overgelaten.

Christennetwerk GMV pleit voor een meer integrale aanpak. Het wordt tijd dat dit kabinet onderwerpen die participatie en vergrijzing raken meer in samenhang gaat benaderen. Het feit dat meerdere ministeries zich bezighouden met onderwerpen die raken aan de geschetste problematiek maakt het niet eenvoudig deze samenhang te realiseren. De gevolgen van de genoemde problemen worden gevoeld in de gezinnen. Daar wordt de spanning ervaren, daar moeten de keuzes gemaakt worden en de consequenties worden gedragen.

Rouvoet
Christennetwerk GMV pleit er daarom voor de regie over deze onderwerpen en de verantwoordelijkheid voor een integrale aanpak onder te brengen bij vicepremier Rouvoet. Hij zou vanuit zijn positie een coördinerende en stimulerende rol kunnen vervullen.

Wij denken daarbij onder meer aan het ontwikkelen van plannen waarbij vrijwilligers in de zorg hogere vergoedingen en vrijstellingen ontvangen, waardoor de drang om betaald werk te gaan verrichten vermindert. Daarnaast zouden plannen ontwikkeld kunnen worden om oudere werknemers geleidelijk te laten overstappen van betaald werk naar een vorm van (verplicht) vrijwilligerswerk.

De auteur is directeur van het Christennetwerk GMV.