Improvisaties ‘naar het hart van Jeruzalem’
Een evangelist op de orgelbank wil John Propitius (1953) zijn, dat is zonneklaar. De organist, die vooral bekend is geworden door zijn improvisaties over psalmen en geestelijke liederen, wilde zaterdagavond in Hasselt de concertbezoekers -zo’n 300- dan ook duidelijk een boodschap meegeven.
In zijn praatje vooraf licht Propitius toe welke keuze hij zo-even uit de grote hoeveelheid verzoeknummers heeft gemaakt. Thema van de avond wordt: ”Groot is Uw trouw”, waarbij de organist vertelt hoe hij die trouw in zijn eigen leven ervaart. De liederen die rond dit thema geprogrammeerd worden -van Psalm 8 tot ”Jezus leeft in eeuwigheid” en van Psalm 43:3 tot ”Lichtstad met uw paarlen poorten”- zijn grotendeels bekende nummers voor het publiek, zo blijkt. ”O God Die droeg ons voorgeslacht” wordt deze avond niet gecombineerd met ”Ruwe stormen”, en ”Lichtstad” wordt omwille van de tijd een nieuwe improvisatie.Het 200 jaar oude orgel van Rudolf Knol klinkt zoals het bekendstaat: de lieflijke Vox Humana van het hoofdwerk, de karakteristieke Nazard van het rugwerk en de ronkende Bazuin van het pedaal. Maar meer nog dan de afzonderlijke stemmen, horen we het -eveneens karakteristieke- volle werk. In veel gevallen stuwt Propitius de Knol daar naartoe. Dan doet het weldadig aan als er ineens een verstild koraal met alleen een Prestant 8’ klinkt.
Aan de verwachtingen van (het grootste deel van) publiek komt Propitius vanavond ruimschoots tegemoet, getuige de reacties na afloop. Het is duidelijk dat de improvisator ’naar het hart van Jeruzalem’ speelt.
Jammer is alleen dat er muzikaal gezien niet zulke spannende dingen gebeuren. Heeft Propitius zijn avond misschien niet? We krijgen geen uitgebalanceerde trio’s, geen kunstig opgebouwde fantasie, en ook geen bewerking met de melodie op 8- of 4-voets basis in het pedaal. Een aangekondigde preludium en fuga over Psalm 8 wekt verwachting. Helaas is het preludium grotendeels een brij, waardoor onduidelijk is wat er allemaal gebeurt. En het thema van de fuga is na een paar maten al zoek. Teleurstellend.
Dan is de laatromantische/vroegmoderne improvisatie over ”Heilig, heilig, heilig”, met Vierne-achtige elementen, spannender. Maar het is de vraag of Propitius’ publiek daar zo gecharmeerd van is.
Plaats:
Hasselt, Grote of Stephanuskerk
Tijdstip:
zaterdag 16 januari, 20.00 uur
Uitvoerende:
John Propitius, orgel
Programma:
improvisatieverzoekprogramma en samenzang
