In zijn dinsdag verschenen rapport ”Monitoring verwerving Joint Strike Fighter” stelt de Algemene Rekenkamer dat Defensie nog steeds slechts beperkt toegang heeft tot de informatie van JSF-bouwer Lockheed Martin. „Dat zal waarschijnlijk ook zo blijven.” De rekenkamer verwacht daarom dat Defensie nooit precies te weten komt wat een JSF gaat kosten. Het ministerie heeft daarnaast geen volledig overzicht van de kosten van het JSF-programma voor Nederland.Als kabinet en Kamer besluiten tot aanschaf van de JSF, weten ze dus niet zeker hoe hoog de uiteindelijke kosten uitvallen, stelt de rekenkamer. Het instituut beveelt de minister van Defensie aan de Kamer zo goed mogelijk op de hoogte te houden van alle kosten die de JSF met zich meebrengt.

Minister Van Middelkoop is het niet eens met de conclusie van de Algemene Rekenkamer dat hij nooit een volledig kostenplaatje van de JSF zal krijgen. Op het moment van aankoop van het gevechtsvliegtuig zal precies duidelijk zijn wat de prijs per stuk is, stelt hij. De rekenkamer houdt daar echter zijn vraagtekens bij. „De definitieve stuksprijs is afhankelijk van de betalingsarrangementen die worden getroffen”, aldus de rekenkamer, en is „in dat geval pas bekend na een tevoren afgesproken productiereeks.”

Regeringspartij PvdA, vroeger fel tegenstander van de JSF, betreurt het dat de Algemene Rekenkamer de alternatieven voor de JSF „volledig buiten beschouwing heeft gelaten.” Kamerlid Eijsink wijst er met het regeerakkoord in de hand op dat het „nog geen uitgemaakte zaak” is dat de JSF wordt gekozen als opvolger van de F-16. Eijsink vindt het „jammer” dat de rekenkamer niet ingaat op de eventuele gevolgen van de onduidelijkheid over de kostprijs van de JSF.

CDA en VVD blijven voorstander van aanschaf van de JSF.

Nederland doet sinds 2002 mee aan de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter (JSF). Het Amerikaanse gevechtsvliegtuig is een van de beoogde opvolgers van de F 16. Een besluit over de eventuele aanschaf valt in 2010. Hoeveel toestellen wil Nederland kopen, wanneer komen ze en hoeveel kosten ze?
AANTAL: Nederland wil 85 gevechtstoestellen aanschaffen, inclusief twee testtoestellen. De Amerikaanse luchtmacht wil er zelf 2443, de Britten 138 en de overige landen die meedoen aan de ontwikkeling willen er samen 507. Verder zullen andere landen naar schatting nog eens 1390 exemplaren kopen.is0

LEVERING: De hypermoderne jachtvliegtuigen moeten worden geleverd tussen 2012 en 2025. In 2011 en 2012 komen de twee testexemplaren, twee jaar later dan waarvan eerder werd uitgegaan. Deze toestellen worden niet in Nederland maar in de VS getest. Tussen 2014 en 2021 zouden alle Nederlandse F 16’s moeten worden vervangen.

STUKSPRIJS: De kosten per toestel blijven onzeker in het miljardenproject, omdat dit afhangt van de ontwikkeling en het aantal dat wordt geproduceerd. Vooralsnog kost het goedkoopste toestel –waar Nederland op aanstuurt– 47,6 miljoen euro per stuk. In 2002 ging Defensie nog uit van een kale stuksprijs van 36 miljoen euro. Voor de aanschaf is 5,5 miljard euro gereserveerd.

EXPLOITATIEKOSTEN: Nederland zal naar schatting ruim 9,1 miljard euro exploitatiekosten betalen, uitgesmeerd over de dertig jaar die de JSF naar verwachting meegaat. Het gaat om gebruikskosten (ruim 3,6 miljard) en het onderhoud (ruim 5,5 miljard euro).

INVESTERINGEN: In de eerste zogenoemde SDD fase, die loopt van 2002 tot en met 2012, investeert Nederland ruim 858 miljoen euro in de JSF. Het bedrijfsleven krijgt vanwege de deelname opdrachten toegewezen. Zo helpt Stork de Amerikaanse vliegtuigmotorenbouwer Pratt & Whitney bij het maken van de motoren van de JSF. De ondernemingen moeten vanwege dit profijt wel een deel van hun JSF omzet terugbetalen aan de staat. Eind vorig jaar had de Nederlandse industrie 679 miljoen euro aan orders binnen.