Eind mei droegen de Russen archiefmateriaal over dat de Duitse bezetter eerst tijdens WO II roofde en het Rode Leger vervolgens als oorlogsbuit naar Moskou bracht. Het gaat om meer dan 20.000 dossiers, goed voor een kilometer aan papier, dat met een Belgisch legerkonvooi naar Brussel kwam.

Voorlopig liggen de archieven in het Legermuseum in het Brusselse Jubelpark. De bedoeling is dat de archieven naar de rechtmatige eigenaars terugkeren. Een werkgroep bekijkt de aanvragen. Een groot deel van de archiefschat geeft geen problemen. De defensiedossiers zijn voor het ministerie van Defensie. De privé-archieven van politici keren terug naar de erven.

Maar twistpunt zijn stukken van de socialistische beweging, zoals van de krant Le Peuple. Het Gentse Amsab-instituut voor Sociale Geschiedenis en het Brusselse Instituut Emile Vandervelde (IEV), verbonden aan de Franstalige Parti Socialiste, zijn in de markt.

Twee Franstalige ministers, onder wie minister-president Hasquin van de Franse gemeenschap, eisen de Franstalige stukken echter op. De Franse gemeenschap is volgens hen „de bewaarder van het Franstalige patrimonium, totdat de legitieme eigenaars zijn geïdentificeerd”.

Voor historicus Bruno Dewever, die nieuwste geschiedenis doceert aan de universiteit van Gent, staat het als een paal boven water dat de stukken thuishoren in een wetenschappelijk instituut. Het IEV is dat in zijn ogen niet. „Het is een politiek vormingsinstituut.”Michel Vermote van het Amsab ziet het gekrakeel over de verdeling van de archieven meer als een probleem van politici dan van historici, stelde hij in De Financieel-Economische Tijd van donderdag. Het Amsab en het IEV zitten op een lijn en vinden dat de taal van de stukken - het gros is in het Frans - niet het criterium voor de verdeling moet zijn. Volgens de zakenkrant is het naoorlogse archief van Le Peuple overigens al in het Amsab bijgehouden, omdat het IEV de verzameling had geweigerd.