Op 6 november 2007 heeft het pleidooi plaatsgevonden voor de rechtbank in Utrecht inzake de verklaring-voor-rechtprocedure. Zowel in het Nederlands Dagblad als in het Reformatorisch Dagblad is daarvan verslag gedaan. Een reactie mijnerzijds is op zijn plaats.Fusiebesluit
Op 12 december 2003 heeft de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk het besluit tot fusie genomen met als datum van inwerkingtreding per 1 mei 2004. Op 8 juni 2001 had de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk het rapport ”Om de eenheid en heelheid van de kerk” vastgesteld. Strekking van dat rapport was dat hervormde gemeenten niet het recht/de bevoegdheid hadden om te besluiten niet tot de PKN toe te treden.

Vanwege het besluit tot fusie hebben tientallen hervormde gemeenten besloten om niet tot de PKN toe te treden. Tegen de achtergrond van het rapport was duidelijk dat deze besluiten van hervormde gemeenten om niet tot de PKN toe te treden door de PKN niet zouden worden erkend als rechtsgeldige besluiten. Derhalve konden die hervormde gemeenten niet anders dan de rechtbank vragen om te bevestigen dat zij niet aan het fusiebesluit zijn gebonden.

Aldus hebben 53 hervormde gemeenten een procedure bij de rechtbank in Utrecht aanhangig gemaakt, die onder ons bekend is geworden als de verklaring-voor-rechtprocedure. De insteek van de gerechtelijke procedure is van meet af aan geweest: het aanvechten van het dwingende karakter van het fusiebesluit, namelijk dat alle hervormde gemeenten daaraan zouden zijn gebonden. Dit vindt dan ook zijn weerslag in de dagvaarding.

Dagvaarding
De dagvaarding is uitgebracht op 5 maart 2004. In die dagvaarding wordt als eerste gevorderd: „Het fusiebesluit jegens eisers nietig te verklaren althans jegens eisers te vernietigen althans jegens eisers onverbindend te verklaren.” Voor het geval deze vordering niet mocht worden toegewezen, wordt ten tweede gevorderd: „Voor recht te verklaren dat eisers het recht en/of de bevoegdheid hebben om als plaatselijke hervormde (wijk)gemeente te beslissen dat zij niet toetreden tot de PKN.”

In de dagvaarding worden dus telkens de woorden „jegens eisers” opgenomen. Kortom, de dagvaarding laat er geen enkel misverstand over bestaan dat de vordering tot nietigverklaring van het fusiebesluit zich alleen jegens de eisende partijen in de procedure uitstrekt. Uit de dagvaarding is dan ook op geen enkele wijze op te maken dat de rechtsgeldigheid dan wel wettigheid van het fusiebesluit an sich in deze procedure wordt aangevochten.

Pleidooi
In het pleidooi op dinsdag 6 november is door zowel mr. Van Baren als ondergetekende de consistente lijn vastgehouden dat in de verklaring-voor-rechtprocedure alleen aan de orde is of hervormde gemeenten het recht/de bevoegdheid hebben om te beslissen niet tot de PKN toe te treden en zij dus niet aan het fusiebesluit zijn gebonden.

Publicaties in het Nederlands Dagblad en in het Reformatorisch Dagblad suggereren geheel ten onrechte dat er een koerswijziging heeft plaatsgevonden. Het hele fusiebesluit ongeldig te verklaren hebben de eisers nog nooit bij de burgerlijke rechter verzocht. Het Nederlands Dagblad heeft vrijdag een artikel geplaatst waarin een en ander wordt rechtgezet.

De advocaat van de PKN, mr. Van der Feltz, heeft tijdens het pleidooi gevraagd om een bevestiging dat er inderdaad in de verklaring-voor-rechtprocedure niet wordt verzocht om een oordeel over de rechtsgeldigheid van het fusiebesluit an sich. Bovengenoemde advocaten aan onze zijde hebben dat bevestigd. Overigens liet de rechtbank merken dat er bij de rechtbank daarover geen enkele onduidelijkheid was. Verwarring over onze opstelling kan er onmogelijk zijn.

De auteur is een van de advocaten in de verklaring-voor-rechtprocedure.