Typerend voor de ontspanning die deze zomer van Van Dijke bezit nam, was het zomerbaardje waarmee hij het debat over de regeringsverklaring bijwoonde. Verkiezingen en formatie waren achter de rug, Veling was voorzitter van de fractie van de ChristenUnie en zou de woensdag begonnen algemene politieke beschouwingen doen. Van Dijke kon zonder zorgen het zomerreces in.

Maar Veling raakte begin deze maand overspannen en de inmiddels weer keurig geschoren Van Dijke kwam ineens voor de taak te staan het woord te voeren tijdens het belangrijkste parlementaire debat van het jaar. Hij moest op zoek naar een thema en kwam uit bij een van de onderwerpen die hem het meest na aan het hart liggen: de rol van de kerken in het publieke leven. Op de opiniepagina van deze krant onthulde Van Dijke zaterdag al iets van zijn visie.

„Ik vind het heel opvallend”, aldus Van Dijke in een toelichting op zijn bijdrage woensdag in de Tweede Kamer, „dat het kabinet het in het Strategisch Akkoord, de regeringsverklaring en de begrotingen telkens over het belang van waarden en normen heeft, maar de kerken nergens noemt. Komt dat omdat de kerken inmiddels zo onzichtbaar zijn geworden in de marge van de samenleving dat zelfs een CDA-premier hen niet meer relevant vindt?

Hoe dat ook zij, ik vind dat de kerken zich weer present moeten stellen in het publieke debat over waarden en normen. Wij christenen hebben daar immers verstand van. We hebben duizenden jaren expertise in het uitleggen van Gods bedoelingen met mens en samenleving.”

„Al is er misschien wel sprake van een zekere verlegenheid over de rol van de orthodoxe kerken in de afgelopen decennia”, voegt Van Dijke daar met spijt aan toe. „We hebben het zondebegrip te persoonlijk ingevuld. De maatschappelijke structuren lijken in ons denken wel van voor de zondeval te dateren. Moeten die ook niet onder de kritiek van Gods boodschap worden geplaatst?”

De kerken moeten zich nu echter uitgedaagd voelen om deel te nemen aan het debat over waarden en normen, aldus Van Dijke. „Laten ze de interne verdeeldheid over allerlei zaken die er veel minder toe doen, achter zich laten. Nu gaat het erom een bijdrage te leveren aan een debat over waarden en normen die onze samenleving wil herontdekken.”

„Om de kerken daarbij te helpen” stelt Van Dijke woensdag aan premier Balkenende voor om in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer, „het hart van onze democratie”, binnen afzienbare tijd een bijeenkomst te beleggen. De kerken zijn dan „de uitnodigende partij” en moeten met leden van het kabinet en de Tweede Kamer in debat gaan over waarden en normen. „En laten er maar camera’s bij zijn, en microfoons en schrijvende pers, zodat de boodschap van de kerken over Gods bedoeling met mens en samenleving overal wordt gehoord.”

Als de kerken erin slagen deze bijeenkomst goed vorm te geven, is „de hoop op impact” gerechtvaardigd. Van Dijke verwacht dat premier Balkenende „met enige gretigheid” op zijn voorstel zal ingaan, „evenals mannen als Donner en Heinsbroek. Ik hoop dat andere kabinetsleden dan volgen en dat ook de fractievoorzitters aanschuiven, al is het maar uit nieuwsgierigheid.

Ik vind dat de kerken zich tot het uiterste moeten inspannen voor deze uitgelezen kans. Zij moeten zich present stellen op een manier die henzelf en de samenleving verder kan helpen. Ik zal vurig bidden om de zegenrijke invloed van de kerken op onze samenleving. Nu is er een kans. Er komt niet snel een herkansing.”