Eind deze week maakte onderzoeker Ronald Kalyango van de Makerere Universiteit in de hoofdstad Kampala onthutsende uitkomsten bekend van een onderzoek dat de universiteit van februari tot mei heeft uitgevoerd in tien grote vluchtelingenkampen. Meisjes vanaf elf jaar verkopen hun lichaam voor een schijntje. De meeste ouders stemmen in met deze praktijk, omdat zij het geld goed kunnen gebruiken om in de eerste levensbehoeften van het gezin te voorzien.

„Ik sterf liever door aids dan dat ik honger lijd”, vertelt een 17-jarige vrouw in het onderzoek. „Met seks verdien ik 0,25 eurocent tot 1 euro. Dat is de enige mogelijkheid om zaken als zout, zeep, kleren en maandverband te kopen.”

Kalyango voegde daaraan toe dat veel ouders zonder meer hun jonge dochters ten huwelijk aanbieden aan een man met een briefje van 5000 Ugandese shilling op zak, zo’n 2,5 euro. „De ouders denken dat zo’n man rijk is.”

Van de geïnterviewde vrouwen en meisjes geeft de meerderheid toe op jonge leeftijd met seksuele praktijken te zijn begonnen. Zo’n 47 procent stemde zelf in met de seks en 21 procent werd ertoe gedwongen.

Het onderzoek is uitgevoerd in kampen die verspreid liggen over het hele noorden van Uganda. In alle kampen was de uitkomst hetzelfde: armoede dwingt meisjes en ouders tot wanhoopsdaden. In de kampen is ook buitensporig veel geweld tegen vrouwen, meestal veroorzaakt door dronken mannen.

De reden dat veel mensen in het noorden van Uganda in vluchtelingenkampen wonen, is de strijd tussen rebellen en het regeringsleger. Het altijd dreigende gevaar maakt het leven in gewone dorpen te gevaarlijk. Al twintig jaar vechten rebellen van het beruchte Verzetsleger van de Heer tegen de regering.

Het wonen in de kampen heeft het leven in het noorden totaal ontwricht. In dorpen bezaten de mensen een eigen stuk grond, direct rond hun hut. Daarop verbouwden zij hun eigen voedsel. De lap grond zorgde ook voor de nodige privacy. Ouders hadden de ruimte voor hun eigen leven en konden hun kinderen een min of meer veilige omgeving bieden.

In de kampen leven soms tienduizenden mensen op een zeer klein oppervlak. Niemand heeft enige privacy. Veel mannen hebben de strijd om eerbaarheid opgegeven. Zij drinken, slaan grove taal uit, vechten, mishandelen hun vrouwen en gaan vaak vreemd.

Dankzij vredesbesprekingen met de rebellen is hopelijk het einde in zicht van het mensonterende leven in kampen.