De leegte en het cynisme voorbij
UTRECHT - De leegte en het cynisme voorbij, zo typeert Kelly Monroe Kullberg de sfeer op de huidige Amerikaanse universiteiten. De oprichtster en coördinator van het Amerikaanse Veritas Forum, een netwerk van christenen op universiteiten, was enkele dagen in Nederland om de vertaling van haar boek ”Finding God Beyond Harvard” (”Veritas. Geraakt door de waarheid”) in ontvangst te nemen.
Toen Kullberg eind jaren ’80 van de Ohio State University naar de Harvard Divinity School (HDS) kwam en daar optrad als gastdocent religie en media optrad, merkte ze dat je niet geacht werd over Jezus of de Bijbel te spreken „zonder een toon van erudiet cynisme.” Harvard was onherbergzaam voor het orthodox-christelijke geloof, constateerde zij. „De sfeer was: Wij zijn wereldwijde postchristelijke intellectuelen die zich door geen enkele gezagsbron of waarheidsclaim laten gezeggen.”De paar evangelischen traden nauwelijks in de openbaarheid als christenen, maar de kapel zat wel vol toen de Full Moon Circle, een ecofeministisch wiccagenootschap, aan de beurt was om een weekopening te organiseren. „Seksuele promiscuïteit, homo of hetero, was gewoon. De zoektocht naar waarheid was gedegenereerd tot relativisme. Een grauwe, passieve tolerantie lag over de campus.” Kullberg spreekt van het seculiere fundamentalisme, „een sfeer van geestelijke lethargie en verdoving.”
Kullberg wilde als een van de universiteitspastors een antwoord geven op de leegte. Het door haar geïnitieerde forum noemde zich Veritas, naar het motto van Harvard. Doel was „een creatieve verkenning van onze diepste vragen in relatie tot de persoon en het verhaal van Jezus.”
Een kleine groep van Harvardstudenten en -docenten, geleid door Kullberg, publiceerde in 1992 het boek ”Finding God at Harvard”. Daarin werden 42 getuigenissen van studenten en docenten aan de Harvardgemeenschap opgenomen, die met veel verve verdedigen dat alleen het christelijk geloof de leegte van de academische wereld kan opvullen en kan wedijveren met de heersende intellectuele elite.
Het forum verspreidde zich als een olievlek over het land, vanaf de University of Virginia en Indiana University, tot aan Yale, Stanford, Berkeley. Veritas Fora zijn nu op 85 verschillende universiteiten actief, waarbij bijna 300.000 studenten en docenten betrokken zijn. Er zijn 38.000 exemplaren van ”Finding God at Harvard” verkocht. Vorig jaar verscheen van Kullberg de opvolger ”Finding God Beyond Harvard”, dat nu in het Nederlands is vertaald.
Levensvervulling
Volgens Kullberg, moeder van vijf kinderen, is er onder studenten een groeiende behoefte aan een diepere levensvervulling. „Ongetwijfeld zijn er studenten die cynisch en sceptisch naar het leven kijken”, zegt ze, „maar er is breed behoefte aan langdurige levensverbintenissen, een rijker en voller leven en een duidelijker strijd tegen wat slecht is. Studenten benoemen dat niet direct met christelijke inhoud, maar door het lezen van onder anderen Tolkien, Lewis en andere auteurs hebben ze oog voor de symboliek van de strijd tussen goed en kwaad. Er is meer een zoeken naar gemeenschap en een openstaan voor een leven uit vergeving en dankbaarheid.”
Volgens Kullberg is er op Amerikaanse universiteiten vooral onder exacte wetenschappers een neiging om open te staan voor de grenzen van de wetenschap. „Er komt op deze manier oog voor het ”redelijke” van de waarheid van de Bijbel. Op het terrein van astronomie, genetica en microbiologie zijn topwetenschappers uit christelijke hoek werkzaam die niet schromen om Gods hand in de oorsprong van het leven en het wonder van de mens te laten zien. Wetenschappers praten publiekelijk over het geloof, veel meer dan hun Europese collega’s.”
Maar vooral onder studenten herleven de vragen van zingeving en betekenis, constateert Kullberg. „Studenten zijn op zoek naar een groter verhaal, waarbinnen zij hun leven kunnen inrichten. Het Evangelie geeft dat grote Verhaal. Waarheid is in de ogen van de Veritasoprichters een Persoon, Die volheid geeft aan het leven. Het christendom keert zich tegen eenvormigheid en herstelt juist pluraliteit en intellectuele verscheidenheid in de goede zin van het woord.”
Kullberg vindt dat christenen zich duidelijker moeten manifesteren op universiteiten. Het model van Veritas is het stimuleren van de vorming van gemeenschappen op universiteiten. „Het is me steeds weer gebleken dat christenen aan de verschillende universiteiten elkaar niet echt kennen. Christenen vormen er een minderheid van doorgaans zo’n 10 tot 15 procent. Gelukkig slagen ze er steeds meer in gemeenschappen te vormen die openstaan voor hun medestudenten. Ze komen steeds meer van de rand naar het centrum van het universitaire leven. Ik verwacht weinig van directe evangelisatieacties, wel van christenen die de kwaliteit van een rijk en zinvol leven laten zien.”
En schroom niet de naam van Jezus te noemen, zo is haar advies. „In de eerste tijd dat ik op Harvard was, mocht die naam niet openlijk worden uitgesproken. Ook nu geldt voor veel wetenschappers dat je het over alles hebben mag in de wetenschap, maar niet over Hem. Laten we er eerlijk voor uitkomen welke briljante Man Hij in feite was. Hij veranderde met Zijn wijsheid de wereld. Waarom zou deze wijsheid geen fundamentele bijdrage kunnen geven aan de wetenschap?”