Regen en windstoten houden de inwoners van Renswoude op deze herfstige ochtend binnen. Woensdag zullen ze wél uit hun huizen moeten komen. Dan mogen ze hun stem laten horen: wel of niet vasthouden aan de zelfstandigheid van hun gemeente. De opkomst moet hoger liggen dan 30 procent, anders is het referendum ongeldig. „Die grens halen we absoluut”, zegt M. Jansen van de referendumcommissie.Vlak bij de hervormde kerk aan de Kerkstraat prijkt op een aanplakbord een poster met de tekst: ”Renswoude zelfstandig; Ja of Nee”. Tenminste, die woorden stónden er oorspronkelijk. Inmiddels is de keuzemogelijkheid ingeperkt. De woorden ”of Nee” zijn afgeplakt met een strook wit papier, net als op diverse posters elders in Renswoude, dat met ruim 4000 inwoners de kleinste gemeente is in de provincie Utrecht.

Buurgemeente Woudenberg is voorstander van de fusie. De identiteit van de streek zou binnen een grotere gemeente beter gewaarborgd zijn, vindt zij, samen met andere voorstanders. Daarnaast kunnen grotere gemeenten beter voldoen aan alle nieuwe eisen die het Rijk stelt. Donderdag neemt de gemeenteraad van Woudenberg een definitief standpunt in.

In Scherpenzeel is de situatie complexer. Die gemeente heeft samen met Woudenberg een profielschets voor de toekomstige fusiegemeente opgesteld. Zoals het er nu uitziet, bestaat de kans dat de fusie niet kan rekenen op steun van een meerderheid in de raad.

Dat laatste komt door de opstelling van de fractie van DS/PvdA. „Onze twijfel is: Kunnen wij als ene gemeente de andere dwingen?” zegt fractievoorzitter Mijnten. Hij doelt op de druk die op Renswoude wordt uitgeoefend. De gemeenteraad van Renswoude pleit al lange tijd voor het behoud van zelfstandigheid.

„Samengaan op basis van vrijwilligheid, dat was aanvankelijk de inzet”, zegt Mijnten. „Zoals het er nu voorstaat, willen we de provincie niet vragen de herindelingsprocedure te starten.” Zijn fractie neemt woensdagavond tijdens een fractieberaad een definitief standpunt in. Dat is bepalend voor de stemming in de gemeenteraad op 4 oktober. Het CDA stemt zeer waarschijnlijk ook tegen de fusie.

Inwoners van Renswoude zullen daarmee in hun sas zijn: zij stemmen massaal voor zelfstandigheid. Een klein uur mensen aanspreken bij supermarkt Golff aan de Kastanjelaan in Renswoude levert alleen maar jastemmers op. „Ik denk dat 99,9 procent ja zal zeggen”, schat een 56-jarige dame. „Het gaat Renswoude goed af. We hebben weinig zin ons bij een andere gemeente te voegen.”

Dat argument gebruiken de meeste inwoners van het Utrechtse dorp: het gaat op dit moment prima, zowel financieel als bestuurlijk. En daarnaast is het natuurlijk handig, een gemeentehuis in het dorp en korte lijntjes naar ambtenaren.

„Als we samengaan, zou ik altijd naar Scherpenzeel moeten”, zegt de 79-jarige P. C. Gerssen. „Vooral lastig voor ouderen”, vindt G. ten Voorde-van de Werfhorst. „Bovendien gaat het hier goed. In de gemeenteraad gaat iedereen sympathiek met elkaar om, ook richting de SGP. Dat hoor je wel eens anders.”

De toekomst is van later zorg, is de gedachte die bij meerdere inwoners leeft. „Waarom zouden we al fuseren nu we het nog alleen aankunnen? Misschien blíjft zelfstandigheid wel haalbaar.”

Dat laatste betwijfelt burgemeester Schorer van Renswoude, die overigens opvallend goed en snel te bereiken is. „Voorlopig zetten we in op zelfstandigheid”, benadrukt hij. Maar voor de toekomst ziet de burgemeester meer in een grote fusiegemeente van zo’n 50.000 à 60.000 inwoners met deelgemeentes die in grote mate zelfstandig blijven, dan in een samenvoeging met Woudenberg en Scherpenzeel. „De nu voorgestelde fusiegemeente zou maar zo’n 25.000 inwoners tellen en zou daarmee nog steeds de kleinste gemeente van de regio zijn.”

Schorer hoopt op een flinke opkomst, morgen. „De gemeenteraad heeft dan een duidelijk mandaat van de inwoners in handen om het standpunt dat we steeds hadden, naar buiten te blijven brengen. En ik hoop dat Scherpenzeel en Woudenberg de uitkomst van het referendum serieus zullen nemen.”