Brussel is op dit punt ’om’, zo bleek donderdag tijdens een vergadering van de tijdelijke commissie uit het Europees Parlement (EP) die de mkz-strategie onder de loep neemt. Commissaris Byrne (Gezondheid en Consumentenbescherming) deelde mee dat hij aankoerst op een aanpassing van de voorschriften en in dat kader een ontwerp van de door hem beoogde nieuwe regelgeving zal voorleggen aan de lidstaten.

De Ierse EU-bestuurder kondigde verder aan dat hij overweegt de termijn waarbinnen de bedrijven in het gebied waar de enting heeft plaatsgevonden, geen vlees mogen uitvoeren, in te perken van twaalf tot zes maanden. Mondiale veterinaire afspraken verschaffen volgens hem de mogelijkheid daartoe.

Voorts streeft hij ernaar de registratie te verbeteren van met name schapen. Hij wil die, evenals runderen, laten oormerken, zodat ze beter zijn op te sporen. Bij veel boeren zal dat weerstand oproepen, alleen al in verband met de extra bureaucratische rompslomp. „Toch zullen ze er echt aan moeten geloven. Burgers en ook de landbouwers die hun verantwoordelijkheid kennen, vragen er nu eenmaal om”, aldus David Byrne.

Terug naar het opheffen van het vaccinatietieverbod. De commissaris beseft dat de bevolking het ruimen van grote aantallen gezonde dieren niet langer aanvaardbaar acht. Daarom stelt hij zich positief op tegenover noodentingen op beperkte schaal waarbij het dan tegen het virus beschermde vee mag blijven leven. De Europese Commissie zou het initiatief kunnen nemen tot een dergelijke ingreep „op het moment dat een crisis niet meer onder controle is.” Zij zal daarbij letten op wat heet proportionaliteit. „Als in Nederland mkz wordt geconstateerd, behoeven we niet te vaccineren in Italië”, zette Byrne in het EP in Brussel uiteen. Van dwang voor een lidstaat zal volgens zijn woordvoerster geen sprake zijn.

Tegelijk waarschuwde de Ier voor een illusie: „Deze gewijzigde aanpak betekent geen oplossing voor alle problemen. Ruimen valt niet te vermijden voor dieren die zijn besmet of die met geïnfecteerde viervoeters in aanraking zijn geweest.”

Verder is nodig dat de consument accepteert dat hij in de winkel vlees aantreft van koeien of varkens die zijn ingeënt. Vanuit het oogpunt van voedselveiligheid bestaat er geen enkel bezwaar tegen het eten daarvan.

Byrne liet in het midden of het desbetreffende product een speciaal etiket opgeplakt zal krijgen. Enerzijds noemde hij dat „een goede oplossing”, anderzijds wees hij erop dat in het ’gewone’ vlees dat wij nuttigen ook allerlei vaccins zitten zonder een vermelding daarvan. Sommige europarlementariërs vrezen dat een speciale aantekening op de verpakking alleen maar onnodige onrust wekt bij de consument.

VVD-afgevaardigde Mulder zegt blij te zijn met de veranderde mening van Byrne over vaccinatie. „De Europese Commissie geeft een passend antwoord op de publieke opinie en op de opvattingen die leven bij het Parlement”, luidt zijn reactie. Hij riep genoemde instelling op ook een discussie te starten over de mogelijkheden tot en de wenselijkheid van een verzekeringsstelsel tegen dierziekten.

Zijn collega Maat (CDA) spreekt van „een stap voorwaarts.” Byrne voelt er niet voor terug te keren naar de situatie uit het verleden, toen de gehele veestapel periodiek een preventieve prik kreeg tegen mkz. Maat daarentegen probeert, zoals hij het uitdrukt, die optie op de agenda te houden. Hij licht toe: „In alle in 2001 getroffen gebieden horen we pleidooien om die vroegere praktijk her in te voeren. Welnu, die stemmen verwoord ik.”

Hij onderkent dat thans binnen de EU het benodigde politieke draagvlak voor die benadering ontbreekt. Vooral Frankrijk, Ierland en Denemarken zijn bang dat zij geen exportmarkt zullen vinden voor het vlees van geënte dieren. Maat verzocht donderdag de Commissie onderzoek te verrichten naar de daadwerkelijke omvang van de kostenpost in de handelsbetrekkingen als het oude systeem zou worden gehanteerd. „Dan kunnen we daarna een goede afweging maken.” Hij voegt daaraan toe: „Vergeet niet dat de epidemie van vorig jaar ook een schade van zeker 10 miljard euro heeft veroorzaakt.”

De CDA-politicus is niet tevreden over de termijn waarbinnen een regio ’op slot gaat’. „Ook zes maanden pakt desastreus uit”, oordeelt hij. Daarom drong hij bij Byrne aan op een periode van slechts drie maanden. Daarna dient in zijn visie de status mkz-vrij weer te gelden.

De commissaris twijfelt aan de haalbaarheid van maatregelen om het transport van beesten, dat risico’s meebrengt van besmetting, te beperken. Hij constateert „grote onenigheid” tussen belanghebbenden, zoals tussen producenten en de beweging voor dierenwelzijn en tussen lidstaten die wel en die niet veel handelen in levende have. Wat deze kwestie betreft kon hij alleen toezeggen in overleg te zullen treden met alle partijen.

Ook LTO-voorzitter Doornbos vindt een wachttijd van zes maanden te lang. „Het gaat de goede kant op, maar we zijn er nog niet.” Hij dringt aan op meer onderzoek naar de markervaccins, een exportstop van drie maanden en afspraken tussen boeren en winkels over het afzetten van vlees en zuivel van gevaccineerde dieren. „Er is een verschil tussen mogen afzetten en ook daadwerkelijk kunnen afzetten.”

Minister van Landbouw Veerman verklaarde een „hartelijk voorstander” te zijn van de plannen van Byrne, maar zei eerst de details van de voorstellen eens goed te gaan bestuderen.