Wereldwijd kelderden de aandelenkoersen. Ook de effectenbeurs in Amsterdam ontkwam er niet aan. In nauwelijks drie weken tijd verdampte de complete winst die sinds het begin van dit jaar was geboekt door problemen op de kredietmarkt.De beurzen lijken zich inmiddels te herstellen, maar beleggers blijven hoe dan ook de problemen op de kredietmarkt met argusogen volgen.

Beursdeskundigen beschouwen de ontwikkelingen van de afgelopen tijd als onvermijdelijk. Oud-Robecobestuurder Jaap van Duijn denkt dat de huidige problemen op de kredietmarkt geen voorbode zijn van een recessie en gelooft in een daadwerkelijk herstel van de aandelenmarkten op korte termijn. „Als die opleving niet deze maand optreedt, dan gebeurt het binnen drie maanden.”

De aandelenkoersen zouden bepaald moeten worden door de „fundamenten” van de gewone economie en daarmee is weinig mis, constateert Van Duijn. „Het beursklimaat is wel eens anders geweest. De onderliggende factoren zijn in orde. Met grote delen van het bedrijfsleven gaat het redelijk goed en er is veelal geen tekort aan eigen middelen. Akzo Nobel zou ICI zo kunnen kopen.”

Beursanalist Kees de Kort van AFS Capital Management wijst er echter op dat de economie in Europa weliswaar nog goed lijkt te draaien, maar dat de situatie in de Verenigde Staten weinig hoopvol is. Hij noemt het opleven van de aandelenkoersen een „suckers rally” (een herstel voor sukkels). „De Fed heeft aangegeven dat de risico’s blijven. De kans op een recessie blijft groot en de bodem van de aandelenmarkten is nog lang niet bereikt.”

Van Duijn vond een correctie op de kapitaalmarkten nodig. „Door lage rentestanden konden hedgefondsen en private-equityfirma’s te gemakkelijk veel lenen en daardoor zijn er excessen ontstaan.” De Kort valt hem daarin bij. Het risicobesef was naar zijn mening minimaal geworden. „Daardoor werd het evenwicht verstoord en dan moet er weer een nieuw evenwicht komen.”

De problemen op de Amerikaanse huizenmarkt waren vorig jaar al zichtbaar en hebben uiteindelijk tot een sneeuwbaleffect geleid. Dat is terug te voeren op de lage rentestanden waardoor te gemakkelijk krediet kon worden verleend.

Durfkapitalisten konden dankzij de lage rente met het geleende geld op grote schaal beursgenoteerde ondernemingen overnemen. Maar door de moeilijkheden op de Amerikaanse hypotheekmarkt werden banken minder happig om goedkoop krediet te verlenen. „Daardoor raakten beleggers in paniek uit angst voor een afkoeling van de economie”, aldus Fred Huibers, specialist op het gebied van bedrijfsfinanciering en beleggingen bij het Haags Effektenkantoor.

Elke daling roept echter een autonoom proces op waarbij er een verdere daling optreedt, stelt Van Duijn. „Zwakke aandeelhouders worden uit de boom geschud. Die worden angstig. Anderen denken in termen van koopkansen. Op een gegeven moment houdt het dalingsproces op en zijn aandelen zo laag gewaardeerd dat beleggers er weer instappen.”