De eendaagse conferentie was belegd om het Iraakse vluchtelingenprobleem in kaart te brengen en wegen te zoeken om de landen te helpen die de meeste van de ruim 2,6 miljoen vluchtelingen opvangen.De secretaris-generaal van het Jordaanse ministerie van Binnenlandse Zaken, Mukheimar Abu-Jamus, noemde de komst van 750.000 Irakezen naar Jordanië zeer belastend voor de infrastructuur en de veiligheidssituatie. Hij schatte de extra kosten op jaarbasis op circa 700 miljoen euro. „De rekening voor veiligheidsmaatregelen is dramatisch gestegen”, aldus Abu-Jamus.

Abu-Jamus weidde niet uit, maar het is bekend dat Jordanië de voorwaarden voor het verlenen van een verblijfsvergunning aan Iraakse vluchtelingen heeft aangescherpt en de vluchtelingen aan strenge controles onderwerpt alvorens hen toe te laten. De Jordaanse autoriteiten zijn bezorgd over het overslaan van sjiitisch-soennitische vijandelijkheden en over criminele bendes die onder werkloze ballingen kunnen ontstaan.

Amnesty International waarschuwde donderdag dat de vluchtelingenstroom dreigt te leiden tot een humanitaire crisis die, wanneer er niet onmiddellijk maatregelen worden genomen, de gastlanden kan overspoelen. De VS, de Europese Unie en andere landen moeten programma’s opzetten voor gevluchte Irakezen, aldus Amnesty.

De organisatie zegt dat veel van de 1,5 miljoen vluchtelingen in Syrië getraumatiseerd wanhopig zijn. Kinderprostitutie en -smokkel grijpen om zich heen, signaleert Amnesty.

De Iraakse onderminister van Buitenlandse Zaken Haji Hmud zei dat het niet een Iraaks probleem, maar een internationaal probleem is. Hmud noemde de opvang van 7000 Irakezen door de VS „symbolisch.”

De UNHCR-vertegenwoordiger in Jordanië, Imran Riza, zei dat de internationale gemeenschap zich veel te laat bewust is geworden van de omvang van het vluchtelingenprobleem. Hij voegde eraan toe te hopen dat kan worden voortgebouwd op het gevoel van urgentie dat inmiddels is ontstaan.

Behalve Jordanië en Syrië vangen ook Egypte (ruim 200.000) en Libanon (ruim 200.000) veel Irakezen op. Volgens het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen van de VN ontvluchten maandelijks ongeveer 50.000 Irakezen hun land. Aangenomen wordt dat bovendien ongeveer 2 miljoen Irakezen in eigen land op de vlucht zijn geslagen, van wie er veel naar het relatief veilige noorden en zuiden trekken.

De ontmoeting in Amman werd onder anderen bijgewoond door vertegenwoordigers van Irak, Syrië, Egypte, de Arabische Liga, de Verenigde Naties, de Verenigde Staten, Turkije, Iran, Rusland en Japan.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie (Pentagon) is intussen bezig met de planning voor een eventueel vertrek van Amerikaanse troepen uit Irak.

Minister van Defensie Robert Gates schreef dit donderdag aan senator Hillary Clinton, die twee maanden geleden had gevraagd of Defensie zich voorbereidt op een eventueel vertrek van de troepen.

Clinton kreeg op dat verzoek een agressief antwoord van staatssecretaris Eric Edelman, die haar vraag ongepast vond. „Zulke vragen zijn onpatriottisch en moedigen het gewapend verzet in Irak alleen maar aan”, aldus Edelman. In een nieuwe brief aan Gates noemde Clinton dit antwoord onaanvaardbaar. Zij wees erop dat zij als lid van de defensiecommissie van de Senaat recht heeft op informatie over de plannen van het Pentagon.

Minister Gates gaf haar daarin donderdag gelijk. Hij bevestigde de planning voor een eventueel vertrek, waarbij hij zelf „intensief” betrokken was. Zijn woordvoerder Bryan Whitman benadrukte later dat het hier ging om „een eventueel gefaseerd vertrek op langere termijn.”

In Irak vielen donderdag bij verscheidene aanslagen verspreid over het land tientallen slachtoffers. De zwaarste aanslag werd gepleegd op een drukke markt in Bagdad, waar een autobom zeker 21 mensen het leven kostte. Er vielen ruim zestig gewonden. De aanslag werd gepleegd in een overwegend sjiitische wijk.

Eerder donderdag kwamen bij een zelfmoordaanslag bij het toegangshek van een politiepost in het noorden van Irak ten minste vijf agenten en een burger om. Dertien anderen raakten gewond. De explosie deed zich aan het einde van de ochtend voor in de buurt van Tal Abta, 80 kilometer ten westen van de stad Mosul.

In de noordelijke oliestad Kirkuk ontplofte donderdag een autobom vlak bij een populair restaurant. Daarbij vielen eveneens 6 doden en ten minste 25 gewonden.

Het Amerikaanse leger maakte bekend dat vier militairen dinsdag zijn gesneuveld in de provincie Diyala, waar grootschalige operaties tegen soennitische opstandelingen gaande zijn. Woensdag kwam een Amerikaanse soldaat om bij een vuurgevecht in Bagdad, maakte het leger donderdag bekend. In juli zijn tot dusver 65 Amerikaanse militairen in Irak gesneuveld, een relatief lage score na twee maanden met elk meer dan honderd Amerikaanse slachtoffers.