Het creationisme heeft de neiging om van hetzelfde materialistische wereldbeeld uit te gaan als het evolutionisme. Dan worden categorieën van ruimte en tijd bepalend voor de schepping. Bij de uitleg van de Schrift en bij het onderzoeken van de natuur moeten we vooral het mysterie van Gods scheppend handelen laten staan.In zijn eerste reactie (RD van 2 juli) op mijn artikel over het creationisme en de gereformeerde theologie was Quist vooral kritisch over het creationisme. Verder stelde hij terecht dat het lastig is de verhouding tussen de Bijbel en de resultaten van de moderne natuurwetenschap te bepalen. In de eerste bijdrage werd niet duidelijk dat hij het geloof in de Schepper vereenzelvigt met het geloof in een schepping in zes keer 24 uur. Natuurlijk mag hij het door hem opgeroepen beeld corrigeren, maar dan moet hij niet suggereren dat voor mij het geloof onbelangrijk is.

Ik ben het juist van harte met hem eens dat wij alleen door het geloof verstaan dat de wereld door het Woord van God is toebereid. Dat betekent echter niet dat we door het geloof verstaan hóé de wereld is voortgebracht. Het is legitiem dat christelijke wetenschappers dat gelovig onderzoeken. Het blijkt echter dat het creationisme erg veel hulphypothesen nodig heeft voor de theorie van een jonge aarde. Ik durf niet te zeggen dat die hypothesen niet deugen, maar het lijkt mij niet allemaal even plausibel.

Eenheid
Het is mijns inziens ook legitiem dat theologen blijven nadenken over de juiste uitleg van de Schrift. Daarbij is de Schrift zelf het uitgangspunt. We moeten de Bijbel nemen zoals die tot ons komt en er geen draai aan geven. We mogen wel luisteren naar vorige geslachten. De Schriftuitleg is aangepast aan het copernicaanse wereldbeeld. De vroege fundamentalisten stonden open voor een hogere ouderdom van de aarde. Niet omdat ze ongelovig waren, maar omdat ze zo veel eerbied hadden voor de eenheid van Gods openbaring in natuur en Schriftuur.

In zijn tweede reactie (RD van 6 juli) stelt Quist dat de Bijbel heel eenvoudig vertelt hoe God in zes etmalen de hemel en de aarde schiep. Toch is dit minder eenvoudig dan het lijkt. Zelfs als je Genesis 1 zo letterlijk mogelijk neemt, kan de ’planeet aarde’ (vers 1) geschapen zijn lang vóór de eerste dag. De eerste drie dagen zijn geen gewone dagen geweest, want zon en maan bestonden nog niet. Misschien is juist het feit dat het licht vóór de lichtdragers geschapen werd, een hint dat we deze tekst niet chronologisch, maar doxologisch (als lofprijzing) moeten lezen. Hoe zit het trouwens met de tijd? Er komt een tijd dat er geen tijd meer zal zijn (Openbaring 10:6). Misschien is er ook een tijd geweest dat er nog geen tijd was. Uiteindelijk blijft het geloof over in de Eeuwige, in Wiens hand onze tijden zijn.

Dat geloof laat zich gelukkig niet bewijzen en ook niet door de wetenschap ontkrachten. Het geloof is niet tegen de rede, maar gaat wel alle verstand te boven. Bij de uitleg van de Schrift mogen wetenschap en kerkgeschiedenis een rol spelen, maar het Woord moet het laatste woord hebben.

De auteur is hervormd predikant te Nijkerk.