Weinig kans op referendum Europees Verdrag
DEN HAAG (ANP) – De kans dat Nederlanders zich via een referendum mogen uitspreken over het nieuwe Europese Verdrag is niet groot. Ook als de Tweede Kamer een voorstel daartoe steunt, dan zal de Eerste Kamer het waarschijnlijk blokkeren. De VVD, die in de senaat noodzakelijk is voor een meerderheid, voelt volgens diverse bronnen in politiek Den Haag heel weinig voor een volksraadpleging.
Fractieleider Rosenthal van de liberale senatoren hield dinsdag formeel de kaarten nog tegen de borst. „Net als de VVD in de Tweede Kamer wachten wij op de definitieve tekst van het nieuwe verdrag door de Intergouvernementele Conferentie. Maar als we voor een referendum stemmen, mag dat in elk geval niet bindend zijn".In 2005 ging de VVD, destijds nog regeringspartij, in de Eerste Kamer pas na veel aarzelen akkoord met een ’raadgevend’ referendum over de toenmalige plannen voor een Europese grondwet. Ook toen noemde ze het niet-bindende karakter als belangrijke voorwaarde. In de praktijk kon het kabinet de uitslag van het referendum, waarbij meer dan 60 procent van de bevolking nee zei tegen de EU-grondwet, echter onmogelijk negeren.
Een invloedrijke bron in de VVD verwacht dat de VVD–senatoren dit keer het referendum zullen afwijzen. Ook in de CDA-top wordt er rekening mee gehouden dat een wetsvoorstel voor een referendum uiteindelijk in de Eerste Kamer zal sneuvelen. CDA, ChristenUnie en SGP zijn tegen een referendum. In de senaat hebben deze partijen samen met de VVD een ruime meerderheid. Vandaar dat ook de PvdA-top de opstelling van de VVD-senatoren scherp in de gaten houdt.
In de Tweede Kamer kunnen PvdA, SP, PVV, GroenLinks en D66 een referendum wel afdwingen. Of de PvdA dat doet, is overigens nog lang niet zeker. Fractieleider Tichelaar heeft weliswaar laten weten daar veel voor te voelen, maar hij heeft ook beloofd dat de PvdA zich aan de afspraken in het regeerakkkord zal houden. Daarin staat dat pas een besluit valt over het referendum na een advies van de Raad van State.
Een ingewijde op het Binnenhof noemt het volgende scenario waarschijnlijk. Het kabinet besluit dat er geen referendum hoeft te komen omdat de Raad van State zal concluderen dat er geen sprake is van een verdrag met grondwettelijke aspecten. De Tweede Kamer zal vervolgens met PvdA-steun een initiatiefwet aannemen dat er toch een volksraadpleging gehouden moeten worden. Maar die initiatiefwet krijgt geen meerderheid in de Eerste Kamer.