DEN HAAG – De regering moet een analyse maken van de geoorloofdheid van de militaire aanval op Irak, betoogde PvdA senator De Vries gisteravond in het debat over een adequaat volkenrechtelijk mandaat. Hij drong niet langer aan op een parlementaire enquête naar de oorlog. Dat deed de SP wel. De Eerste Kamer debatteerde maandag met het kabinet over de passage in het regeerakkoord waarin staat dat er altijd een „adequaat volkenrechtelijk mandaat” moet zijn voor missies waaraan Nederlandse militairen deelnemen. Voor deelname van militairen gelden twee voorwaarden, stelt het kabinet in een notitie aan de Staten Generaal: er moet een rechtsgrondslag zijn –dat wil in de praktijk zeggen dat er toestemming moet zijn van de VN Veiligheidsraad– en er moet een mandaat zijn, met daarin de politieke en militaire doelstellingen en de specifieke taakomschrijving.

Hoewel de notitie van de regering met geen woord rept over de inval in Irak in 2003, „hangt de discussie over die oorlog als een wolk boven dit debat”, zei ChristenUniesenator Kuiper maandagavond. PvdA senator De Vries, aanvankelijk voorstander van een parlementaire enquête naar de inval, pleitte daar gisteren niet meer voor. Wel vroeg hij het kabinet met een analyse te komen van de geoorloofdheid van de oorlog. Hij wil ook van de regering weten of er een rechtsgrond was voor de aanval. De VN Veiligheidsraad heeft het gebruik van geweld immers niet expliciet toegestaan, zei hij. Er was volgens De Vries evenmin een mandaat voor de oorlog.

Hij verweet het kabinet de opvattingen van tegenstanders van de inval te negeren. „Het wegstoppen van andere opvattingen is zwak. Aanhangers van een andere zienswijze hebben er recht op te vernemen waarom de regering hun feiten en inzichten heeft verworpen. Parlement en bevolking horen ook inzicht te hebben in de afweging die de regering heeft gemaakt en op grond waarvan ze bepaalde feiten of opvattingen heeft afgewezen dan wel aanvaard. De regering had volledige openheid moeten betrachten.”

De SP kondigde aan na de zomer met een voorstel te komen voor een parlementaire enquête over de inval in Irak. Daar is echter geen Kamermeerderheid voor.