Radicale soennieten die zich sinds de jaren dertig opwierpen als islamitische voormannen die de gemeenschap terug moesten leiden naar het ware, zuivere geloof zijn vaak geen religieuze autoriteiten geweest. Beruchte niet geestelijke goeroes van het gewelddadige extremisme zijn bijvoorbeeld de ingenieur Osama bin Laden en dokter Ayman al-Zawahiri.De Egyptische arts Al-Zawahiri geldt inmiddels als het grote brein achter het netwerk al-Qaida, dat is gefinancierd door de schatrijke Saoedische ingenieur Bin Laden. Van dokter Al-Zawahiri komt naar verluidt ook de tactiek om volgelingen te werven onder jonge intellectuele moslims in een westerse omgeving of westers land. Ze zijn daar mogelijk onzeker of ontevreden over hun identiteit of positie, vooral tegen het licht van het land en de cultuur die zij eerder met hun ouders achterlieten.

Een van de bommenleggers die in juli 2005 in Engeland zichzelf en onschuldige omstanders opblies, de voormalige Aziatische Brit Mohammed Sidique Khan, maakte vooraf een video-opname met daarin een stukje rethoriek van Al-Zawahiri, maar ook een eigen toespraak. Daarin laakte hij plichtmatig de Britse buitenlandse politiek, maar hij ging vervolgens buitengewoon fel tekeer tegen de islamitische voormannen uit zijn eigen Brits-Aziatische gemeenschap en omgeving; „onze zogenaamde leermeesters met hun Toyota’s en twee-onder-één-kapwoningen.”

Extremisten gaan niet speciaal op zoek in achterbuurten naar kansloze ongeletterden om hen tot martelaarschap te verleiden. Radicalen van de politieke islam in het Midden-Oosten zijn doorgaans goed opgeleid. In de Egyptische Moslim Broederschap wemelt het van de artsen, ingenieurs en andere academici. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor de Islamitische Verzetsbeweging Hamas in de Gazastrook, waarvan veel prominenten in Caïro hebben gestudeerd.

In veel islamitische landen worden inmiddels veel artsen opgeleid wegens het grote respect en de mogelijkheden die dit beroep biedt. Families met ambities en middelen sturen zonen en steeds meer ook hun dochters naar de universiteit om medicijnen te studeren. Daar kom je verder mee, ook als je geen huisarts of chirurg wilt worden maar andere ambities koestert. Het beroep geeft een basis met status en inkomen. En bovendien zijn veel artsen in tegenstelling tot veel van hun landgenoten in het Midden-Oosten wél welkom in westerse landen. Het respect dat artsen in hun eigen kring maar ook als migrant of tijdelijke werkkracht in westerse landen genieten, biedt uitgelezen kansen voor extremisten wanneer de arts door politiek onbehagen radicaliseert.

En in een westerse omgeving wordt hij in de diagnose van dokter Al- Zawahiri sneller vatbaar voor de sekteachtige werkwijze van de meest gewelddadige jihadisten.