Ik had het al enkele maanden in de kast staan, maar moest mijzelf moed inpraten om wéér zo’n boek van Dawkins te lezen. Voortdurend hamert hij op hetzelfde aambeeld: God bestaat niet en het leven ontstond bij de gratie van de evolutie. Ik moest elders in Europa naar een bijeenkomst en heb het toen maar onderweg gelezen. Je wordt er niet vrolijk van. De man is puur vijandig ten opzichte van alles wat tendeert naar religie. Hij richt zijn pijlen in het bijzonder op het christelijk geloof, al moet hij van de islam al helemaal niets weten.De aanleiding dat ik dit nieuwste boek van Dawkins noem, is mede het verschijnen van een rapport voor de Raad van Europa. Het handelt over het gevaar van het creationisme (lees: het geloof dat God de wereld heeft geschapen) in het onderwijs. Het zou mij niets verbazen als de opstellers van dit rapport leentjebuur bij Dawkins hebben gepleegd. Het rapport is uiterst fel en staat vol onwaarheden. Ook Dawkins kan daar wat van en zet door middel van halve waarheden -dus hele leugens- zijn lezers graag op het verkeerde been. Hij spreekt dan ook in het voorwoord van het genoemde boek de wens uit dat velen na afloop van het lezen van zijn boek evenals hijzelf het geloof vaarwel zullen zeggen.

McGrath
Gelukkig zijn er ook tegenstemmen. Ik wil dan ook opnieuw mijn bewondering uiten voor iemand als Alister McGrath, van wie ik in deze kolommen al eerder het boek ”De ondergang van het atheïsme” noemde. Al kort na het verschijnen van Dawkins’ laatste boek publiceerde hij een reactie: ”The Dawkins delusion”, nog niet vertaald, waarbij ”delusion” staat voor zoiets als misvatting of misleiding.

McGrath pakt Dawkins tot in het merg aan en stelt zowel zijn ongefundeerde keuze voor het atheïsme als zijn onkunde van het christelijk geloof scherp aan de kaak. Wie kaatst kan de bal verwachten. Waar Dawkins als bioloog wetenschappelijk voorzichtig formuleert, maakt hij als atheïst rare sprongen om zijn standpunt aan de man te brengen, in redeneringen vol simplificaties.

Ik vind dat er hier en daar best parallellen zijn met de bioloog en schrijver Maarten ’t Hart, al kan de laatste wetenschappelijk niet in de schaduw van Dawkins of McGrath staan. Ook ’t Hart fantaseert er vaak maar wat op los als het om het geloof gaat en vindt christenen maar achterlijk. Dawkins verwijt christenen dat hun geloof geen wetenschappelijke basis heeft, maar is evenmin in staat zijn eigen atheïstische standpunten op enigerlei wijze te onderbouwen. Mensen als Dawkins zijn in de ban van wat sciëntisme wordt genoemd, een levensvisie waarbij er buiten de wetenschap niets bestaat. Het bestaan van God is voor hem een onmogelijke gedachte.

Dawkins gaat heel ver en demoniseert gelovigen als oneerlijk en dwaas, en vindt dat zij de jeugd misleiden. Hij vindt overigens dat hij zelf niet arrogant is, maar wordt wel erg intolerant als mensen zich niet, evenals hijzelf, nederig onderwerpen aan de wetenschap. Gelovigen, aldus Dawkins, hebben een neerslachtige visie op de werkelijkheid, in tegenstelling tot het beeld dat de natuurwetenschappen tonen.

Hij beseft niet dat juist de christen van blijdschap is vervuld omdat de God van de Bijbel achter de werkelijkheid staat. Ontelbare malen noemen de Bijbelschrijvers God de Schepper van hemel en aarde. En het zijn juist christenwetenschappers die een aanvang gemaakt hebben met het doorvorsen van de natuur. Gelovigen neerslachtig? Integendeel! Luister maar eens naar het loflied van Haydn in ”Die Schöpfung”: „Die Himmel erzählen die Ehre Gottes, und seiner Hände Werk zeigt an das Firmament”, de hemelen vertellen Gods eer en het werk van Zijn handen is zichtbaar aan het uitspansel.

Hersenspoeling
En dan verschijnt daar dus ook nog eens dat rapport voor de Raad van Europa, dat er nota bene voor waarschuwt dat de kinderen in Europa zouden kunnen worden gehersenspoeld door verkeerde christelijke ideeën. Enkele citaten: „Het creationisme kan, als men er niet tegenin gaat, een bedreiging worden voor de mensenrechten, die tot de kern van Europa behoren”; en: „Het risico is groot, dat men in het denken van onze kinderen grote verwarring veroorzaakt.” Ook de Intelligent Designbeweging rekent men daartoe.

Prima dat iemand als McGrath de handschoen opneemt tegen zulke beweringen. Christenen moeten de boeken van Dawkins serieus nemen. Maar mijn raad is wel om daar dan die van McGrath naast te leggen. Er is niet de minste reden dat christenen tegenover mensen als Dawkins met een mond vol tanden behoeven te staan. Dawkins heeft in de verste verten geen idee wat het geloof echt inhoudt, dat de Schepper van hemel en aarde de Vader is van Jezus Christus en dat wij Zijn almacht in de natuur uitbundig kunnen zien. De christelijke kerk getuigt dat God heeft gesproken en gehandeld in de geschiedenis van de wereld, ja, meer nog: Zelf is gekomen in de Zoon van Zijn liefde. De beweringen van Dawkins zijn een volslagen misvatting.

De auteur is hoogleraar medische informatica en was eerder rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.