De woordvoerder van de speciale gezant van de Verenigde Naties voor Afghanistan, Lakhdar Brahimi, zei dinsdagmiddag dat de eerste zitting „zeer succesvol” is verlopen. „De delegaties zijn het erover eens dat ze drie tot vijf dagen in Bonn willen werken aan deze gesprekken”, aldus zegsman Fawzi, die verklaarde dat de VN geen tijdslimiet hebben ingesteld voor de conferentie.

„De agenda rept over een interim-hoge raad van Afghanistan, of een overgangsraad van twintig of minder leden, die het land drie tot zes maanden lang moet besturen”, zei Fawzi. Ook pleiten ze voor een soort overgangsparlement en het uitroepen van een Loya Jirga, een traditioneel beraad van stamoudsten, in maart of april volgend jaar. Die zouden zich over eventuele akkoorden uit moeten spreken en vervolgens een interimregering aanwijzen voor de komende twee jaar.

Op de eerste dag werd nog niet over de personele invulling gesproken van de overgangsraad of de daarop volgende interimregering. Wel zouden groepen gezegd hebben dat de Noordelijke Alliantie niet zowel de minster van Defensie als die van Binnenlandse Zaken mag leveren. De alliantie zei bereid te zijn de macht te delen. „Wij willen de macht niet monopoliseren”, aldus een delegatielid.

Er zou eveneens overeenstemming zijn over de rol van de in 1973 verdreven koning Zahir Shah. Hij zou een centrale, maar symbolische rol kunnen vervullen in het overgangsbestuur. „Iedereen ziet hem als een soort verzamelpunt en hoopt dat hij die rol wil vervullen zolang er gekeken wordt naar nieuwe structuren”, aldus de Amerikaanse Afghanistan-gezant James Dobbins na gesprekken met de delegaties.

Ondanks de ogenschijnlijke successen van gisteren kijken waarnemers en diplomaten met argusogen naar mogelijkheden om in Afghanistan een duurzame vrede te vestigen. „Er zijn sinds 1989 vijf vredesakkoorden gesloten, één zelfs getekend in de heilige stad Mekka en niet een ervan is nageleefd”, aldus de Pakistaanse deskundige Haqqani.

Sceptisch
Ook veel Afghaanse burgers reageren sceptisch over de optimistische geluiden vanuit Bonn. „We kennen deze mensen. Ze zouden niet bij elkaar aan tafel zitten als ze er niet toe gedwongen waren door de Verenigde Naties en de Verenigde Staten”, aldus een koopman op de centrale markt van Kabul. „Alleen als de VS en de VN betrokken blijven, is er een kans op vrede”.

Veel van de onderhandelaars in Bonn verblijven al jaren in het buitenland en hebben geen idee van het lijden van de Afghaanse bevolking tijdens de afgelopen decennia, eerst onder de Sovjet-Russische bezetting, daarna in een jarenlange burgeroorlog en vervolgens onder het vijfjarige Taliban-bewind. De Afghanen kunnen vooralsnog alleen maar hopen dat het huidige conflict het laatste is.

Dat ’buitenstaanders’ in Duitsland over de toekomst van Afghanistan beslissen, valt bij sommigen daarom slecht. „Sommigen van hen lagen aan zwembaden in het Westen, terwijl wij in Afghanistan helemaal niets hebben”, zegt Mohammed Hussain, een van de vele straatarme Afghanen zonder toekomstperspectief.

Omdat zo veel van de huidige Afghaanse leiders deel hebben uitgemaakt van mislukte regeringen in het verleden of ’foute’ ideologieën hebben aangehangen, kijkt een groeiend aantal Afghanen naar ex-koning Zaher Shah voor een uitweg uit de politieke crisis van hun land.

De laatste keer dat de Afghanen een oplossing zochten voor de onderlinge gevechten van verschillende facties in Kabul, onder president Burhanuddin Rabbani, dienden de Taliban zich aan als redders. Rabbani, politiek leider van de Noordelijke Alliantie, heeft inmiddels het presidentschap weer opgeëist, maar gezegd opzij te zullen stappen als er een overgangsregering benoemd wordt na een akkoord in Bonn.

In de Pakistaanse hoofdstad Islamabad begonnen vertegenwoordigers uit 200 landen gisteren een conferentie voor de wederopbouw van het grotendeels verwoeste Afghanistan. Voor januari staat een uitgebreidere conferentie in Tokio op de agenda.