De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in november vorig jaar was een bittere pil voor de liberalen. Ze verloren zes van de 28 zetels en kwamen niet terug in de regering. Vorige week verscheen het rapport van de commissie-Dekker. Daarin krijgen alle hoofdrolspelers een gevoelige tik op de vingers. Maandagavond was partijleider Rutte te gast in de voormalige Amsterdamse schuilkerk De Rode Hoed om zijn visie te geven op de toekomst van het liberalisme en van zijn partij.Het eerste dat ter sprake komt, is natuurlijk de controverse met Verdonk. Rutte wuift alle kritiek op een mogelijk koersverschil tussen hem en de nummer twee weg. „Er is geen inhoudelijk verschil, alleen een verschil in stijl. Behalve de cafécoup, waarbij Verdonk een onderzoek eiste naar de vraag waarom zij zo veel voorkeurstemmen kreeg, heeft ze niets verkeerds gedaan.”

Volgens Rutte is de VVD altijd erg breed geweest: „We spreken mensen aan die een klein beetje rechts zijn tot mensen die fatsoenlijk rechts zijn. Zo hebben we een Frank de Grave, die sociaal-liberaal is, maar ook een Henk Kamp, die conservatief is.” Een aanwezige vraagt of Rutte dit voorbeeld wil uitwerken, maar dat doet hij niet. Hij wil liever niet praten over de vleugels in de partij.

De tweede kwestie die ter tafel komt, is Wilders. Die haalde bij de laatste verkiezingen negen zetels. Rutte is niet voornemens om zijn oud-partijgenoot apart te gaan bestrijden. „Soms roept hij iets waar de VVD het mee eens is. Hij heeft tenslotte een goede opleiding gehad in onze fractie. Maar er zijn ook grote verschillen. Wilders is anti-islamitisch; wij staan neutraal ten opzichte van religie. De standpunten van Wilders zijn als het eten van een Mars: Het geeft even een lekker gevoel, maar je houdt er alleen een dikke buik aan over.” Rutte vindt dat de VVD er op eigen kracht weer bovenop moet komen. „Ik ga in de komende jaren de VVD neerzetten als een betrouwbaar merk.”

De VVD-voorman gaat in zijn denken uit van het individu. Hij gelooft heilig dat als individuen het goed hebben, de broederschap, het omzien naar elkaar, daaruit als vanzelf voortvloeit. Daarom moet de overheid volgens hem politieagenten, leraren, verpleegkundigen en startende ondernemers tegemoetkomen door de belastingen te verlagen. „Ik ga me richten op deze vergeten meerderheid, die in de komende jaren veel meer belasting moet gaan betalen.”

Verder moet de overheid meer vertrouwen geven aan mensen door regels af te schaffen en vertrouwen te stellen in vakmanschap. De derde taak voor de overheid is zorgen voor goed onderwijs en voor veiligheid.

Een van de aanwezigen vindt dat de VVD niet zijn uitgangspunt moet nemen in het individu, maar in vrijheid en democratie. „Als je het individu als uitgangpunt neemt, kun je misverstanden wekken, alsof alle wensen van het individu worden ingewilligd. Met vrijheid en democratie als uitgangpunten loop je dat gevaar niet.” Rutte belooft daarover na te denken.

Ook een oude Amsterdamse dame gelooft niet in de drie punten van Rutte: „We zijn een koudekikkerpartij. We moeten meer liefde uitstralen. Ik mis Erica Terpstra.” Rutte erkent dat zijn voormalige collega het uitstekend deed onder de bevolking. „Toen ik met haar op werkbezoek ging, leek het wel alsof de Koningin binnenkwam. Ik denk dat er in de nieuwe fractie ook mensen zitten met deze potentie. Nu heb ik er even geen antwoord op.”