Maar qua inhoud? „Het is het regeerakkoord, maar dan met foto’s erbij”, schamperde gisteren GroenLinksleider Halsema. Haar omschrijving is een tikje overdreven, maar niet ver bezijden de waarheid.Wie het beleidsprogramma grondig doorneemt, komt hier en daar voornemens en plannen tegen die in het regeerakkoord nog niet stonden. Hier en daar zijn de plannen van maart wat concreter uitgewerkt. Maar per saldo biedt het werkstuk dat het kabinet aflevert na een intensieve excursie van honderd dagen, weinig toegevoegde waarde.

Misschien kan dat ook niet anders. Misschien is het tijd voor de eerlijke conclusie dat het laten meedenken van het volk zijn grenzen heeft. Is het niet voor een belangrijk deel een illusie te denken dat je door uitvoerige werkbezoeken zo veel beter beleid krijgt?

Natuurlijk doet een bewindsman als hij het land in trekt ideeën op. Maar dat „in de jeugdzorg het kind centraal moet staan, en niet de regels”, zo’n wijsheid had hij ook zonder werkbezoek wel kunnen bedenken.

Kortom: honderd dagen het land in levert hier en daar een concreet en bruikbaar ideetje op. Meer niet. Dat is de harde werkelijkheid.

Een werkelijkheid die het kabinet natuurlijk niet te verwijten valt. Wat de coalitie wel valt aan te rekenen is dat het op deze wijze de verwachtingen bij burgers en parlement erg hoog heeft opgeschroefd. Die verwachtingen zijn uiteindelijk niet waargemaakt.

Dus het is een grote mislukking? Die stelling is weer het andere uiterste. De ”honderd dagen” van Balkenende IV hebben in elk geval dit effect gehad dat de trendbreuk met de voorgaande kabinetten-Balkenende scherp is gemarkeerd. Kregen die regeringen steeds het verwijt niet naar het volk te luisteren, de nieuwe coalitie is één en al oor.

Zo is, hoe dan ook, het signaal afgegeven dat CDA, PvdA en ChristenUnie de burger in zijn klachten en wensen serieus willen nemen. Dat is nooit weg.

Maar de honderddagenaanpak is zeker geen voorbeeld voor toekomstige kabinetten. Daarvoor gaat er te veel tijd en energie in zitten, terwijl, om met SGP-leider Van der Vlies te spreken, het resultaat „mager” is.

Dat dit kabinet op deze wijze te werk is gegaan, valt te billijken gezien de bijzonder tijdsomstandigheden. Een kabinet dat begin maart aantreedt, heeft nog een flinke weg te gaan richting Prinsjesdag. Balkenende IV heeft ervoor gekozen van de nood een deugd te maken en de inwerktijd die elk kabinet nodig heeft publicitair op te pompen tot een groot evenement.

Maar kabinetten die, zoals vaak gebeurt, in de zomer aantreden, kunnen het circus van een honderddagentoer beter niet optuigen. Laten zij liever, op de ouderwetse manier, meteen de handen uit de mouwen steken.

Dat scheelt de regering een hoop tijd, geld en energie. Het bespaart de burger veel poeha. En het zadelt hem niet op met overspannen verwachtingen.