Islamisten Hamas nemen Gazastrook over
GAZA–STAD/JERUZALEM (ANP) – In de Palestijnse Gazastrook lijkt de radicaalislamitische Hamas–beweging de machtsstrijd met rivaal Fatah in haar voordeel te hebben beslecht. Na vijf dagen van zware gevechten met ruim honderd doden had Hamas donderdag vrijwel de hele landstrook tussen Israël, Egypte en de Middellandse Zee in handen.
„Gaza is verloren", liet een hoge medewerker van de Palestijnse Fatah–president Mahmoud Abbas zich in het gezelschap van diplomaten ontvallen. Hamas–milities namen in Gaza–stad een belangrijk bolwerk in van de Fatah–partij van Abbas. Fatah–aanhangers die zich in het hoofdkwartier van de Fatah–veiligheidsdienst bevonden, zouden standrechtelijk zijn geëxecuteerd.Hamas heeft ook in Rafah, de grootste stad in de zuidelijke Gazastrook, de macht volledig in handen. In de plaats aan de grens met Egypte zijn alle leden van Fatah–veiligheidsdiensten weggejaagd. Fatah–aanhangers en burgers zouden naar Egypte zijn gevlucht.
Hamas gaf Fatah–strijders tot vrijdagmiddag 18.00 uur (Nederlandse tijd) de tijd de wapens neer te leggen. Hamas–zegsman Sami Abu Zuhri sprak van de tweede bevrijding van Gaza na de terugtrekking van Israël in 2005. „Er zal geen dialoog komen met Fatah, alleen het zwaard en het geweer", aldus vooraanstaand Hamas–functionaris Nezar Rayyan tegen de Hamas–radio.
De Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) adviseerde Abbas de regering van nationale eenheid onder leiding van Hamas–premier Ismail Haniyah te ontslaan. Het Uitvoerende Comité van de PLO stelde verder voor dat Abbas de noodtoestand uitroept. Ook moet de gewapende vleugel van de regeringspartij Hamas onwettig worden verklaren. De PLO pleit verder voor vervroegde verkiezingen.
De PLO is de enige officiële wettige vertegenwoordiger van het Palestijnse volk. De organisatie wordt door de Fatah gedomineerd, Hamas is niet vertegenwoordigd.
Ondertussen groeit de vrees dat het geweld tussen de politieke rivalen overslaat van de Gazastrook naar de Westelijke Jordaanoever. Aanhangers van Fatah staken in Nablus een kantoor van Hamas–politici in brand. Eerder was het al tot een vuurgevecht gekomen.
De Verenigde Naties bekijken de mogelijkheden voor een internationale vredesmacht voor de Gazastrook. Abbas en de Israëlische premier Olmert hebben daarom verzocht.
De Amerikaanse president George Bush toonde zich „ernstig bezorgd" over de ontwikkelingen in de Gazastrook. Hij wil dat het geweld stopt en „echte democratie" een kans krijgt.
Als gevolg van de gevechten tussen Fatah en Hamas zijn de hulpprojecten van de Europese Commissie in de Gazastrook stilgelegd. De hulp wordt pas weer hervat als de strijd is gestopt.
Israël zal de Palestijnse Gazastrook van drinkwater blijven voorzien, ook als Hamas er mogelijk alle macht gaat uitoefenen. De toevoer van stroom aan wat Israëlische media al ’Hamastan’ noemen, is daarentegen nog allerminst gegarandeerd, zo zei een hoge Israëlische regeringsfunctionaris.
De inwoners van de Gazastrook zijn voor water en elektriciteit voor een zeer groot deel afhankelijk van Israël. De Gazastrook had een eigen kleine stroomcentrale, maar die werd vorig jaar door Israël platgebombardeerd.