De Italiaanse minister van Onderwijs, Giuseppe Fioroni, zelf praktiserend rooms-katholiek, wil dat scholieren die goed zijn in het vak godsdienst gedurende de laatste drie schooljaren punten verzamelen die meetellen bij de uitslag van het eindexamen.Het protest, van de zijde van zowel niet-rooms-katholieke confessionelen als niet-kerkelijken, baseert zich op het feit dat het godsdienstonderwijs op openbare scholen wordt gecontroleerd door de Rooms-Katholieke Kerk. Een godsdienstleraar kan alleen worden aangesteld als hij een opleiding heeft gevolgd aan een lerarenopleiding of een theologische faculteit die door de Heilige Stoel, het opperbestuur van de Rooms-Katholieke Kerk, wordt erkend. De lokale bisschop kan bij scholen godsdienstleraren aanbevelen en hen uit hun ambt laten zetten bij gebleken ongeschiktheid. In nogal wat gevallen is de godsdienstleraar een pastoor of pater. De regelgeving is onderdeel van het concordaat tussen Italië en de Heilige Stoel uit 1929.

Sinds de herziening van dat akkoord in 1984, waarbij de RK-Kerk officieel het predicaat van staatskerk verloor, is godsdienstonderwijs een facultatief onderdeel op school. Op basisscholen worden kinderen twee uur per week in het vak onderwezen, op middelbare scholen betreft het een uur religieus onderricht. De meeste scholieren volgen het godsdienstonderwijs vrijwillig. Zo’n 10 procent van de leerlingen gaat bij het begin van de les de klas uit.

Volgens criticasters kan dat wegblijven bij de godsdienstlessen in kleinere gemeenschappen waar het rooms-katholicisme als een vanzelfsprekend verschijnsel wordt beleefd, leiden tot stigmatisering van bijvoorbeeld protestanten.

Het aantal leerlingen dat wegblijft bij godsdienstonderwijs neemt overigens wel toe, onder meer door de toestroom van kinderen uit moslimgezinnen. Volgens het vicariaat van Rome volgt in het gewest Latium 73 procent het uurtje godsdienstles. Dat is in tien jaar tijd een achteruitgang van 5 procent.

Scholen zouden leerlingen die het godsdienstonderwijs om bijvoorbeeld principiële redenen niet volgen, een alternatieve les moeten bieden. Maar omdat daarvoor geen geld is, gebeurt dat slechts in zeldzame gevallen. De meeste leerlingen verdoen hun tijd op het schoolplein, een minderheid maakt huiswerk. Intussen kunnen hun klasgenoten bij hun leraar godsdienst punten behalen, ook al vormen die punten een minimaal onderdeel van het eindcijfer.

De regionale bestuursrechtbank van Latium heeft vorige week het ministeriële bevel opgeschort. Hij vindt dat punten die bij godsdienstonderwijs behaald zijn niet mogen meetellen omdat die lessen niet verplicht zijn.

Minister Fioroni is het er niet mee eens. Hij heeft een bezwaarschrift ingediend bij de Italiaanse Raad van State. Die moet echter met spoed bijeenkomen: over een week beginnen 450.000 middelbare scholieren aan hun eindexamen.