Acht jaar gevangenisstraf heeft Jack Kevorkian klaarblijkelijk niet tot inkeer gebracht. Twee dagen na zijn vrijlating, afgelopen vrijdag, spuwde de 79-jarige patholoog in een interview al weer zijn gal over het euthanasiebeleid van de Verenigde Staten. De regering bestempelde hij als „een stelletje tirannen”, de Amerikaanse burgers als „makke schapen.” Mensen die zich op Bijbelse gronden tegen zijn ideeën over hulp bij zelfdoding verzetten, kregen het predicaat „religieuze fanatici en gekken” opgedrukt.In de jaren ’90 hielp Kevorkian naar eigen zeggen 130 mensen een einde aan hun leven te maken. Hij maakte daarbij gebruik van een door hemzelf ontworpen ’zelfmoordmachine’, waarmee patiënten zich een dodelijke injectie konden toedienen. Voor een van die zaken werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van maximaal 25 jaar. Wegens goed gedrag, en in verband met zijn slechte gezondheid, kwam Dr. Death afgelopen vrijdag al na acht jaar cel weer op vrije voeten.

De bejaarde patholoog werd buiten de gevangenismuren opgewacht door een groep aanhangers. Kevorkian verklaarde dat hij niet van plan is opnieuw de wet te overtreden, maar verzekerde hen dat hij zijn strijd voor legalisering van euthanasie uit alle macht zal voortzetten. Op de vraag of de Verenigde Staten ooit hulp bij zelfdoding uit het Wetboek van Strafrecht zullen halen, antwoordde de arts: „Het zal zeker het laatste land zijn dat het toestaat. Dit is een tirannieke staat.”

Of Kevorkian met die bewering gelijk krijgt, valt nog maar te bezien. In de staat Oregon is euthanasie sinds 1997 onder bepaalde omstandigheden toegestaan. Volgens de wet moeten twee artsen de betrokken patiënt terminaal ziek verklaren en aangeven dat hij of zij een levensverwachting van minder dan zes maanden heeft. Tevens moet de zieke drie keer een verzoek tot toediening van dodelijke medicijnen indienen, om er zeker van te zijn dat het om een weloverwogen keuze gaat.

Volgens het ministerie van Volksgezondheid van Oregon is in de afgelopen tien jaar 292 keer op legale wijze euthanasie gepleegd. Dat vormt volgens de autoriteiten voldoende bewijs tegen de vrees van de prolifebeweging dat de regelgeving tot een enorme toename van hulp bij zelfdoding zou leiden.

Tegenstanders van euthanasie verzetten zich fel tegen deze redenering. Er is geen speciaal overheidsorgaan dat controleert of de voorschriften met betrekking tot euthanasie wel volledig zijn nageleefd. In geval van voortijdige levensbeëindiging is in Oregon geen autopsie verplicht. Daardoor kan nooit met zekerheid worden vastgesteld of de conditie van de patiënt zodanig was dat euthanasie ’gerechtvaardigd’ was.

„Artsen die hulp bij zelfdoding niet melden, worden niet vervolgd”, aldus woordvoerder Tim Rosales van de vereniging ”Californiërs Tegen Hulp bij Zelfdoding”. „Bovendien vernietigt de staat jaarlijks alle euthanasiedossiers, zodra het jaarverslag is gepubliceerd, waardoor onafhankelijke controle vrijwel onmogelijk is.”

Tegenstanders van euthanasie zijn bang dat het in Californië dezelfde kant zal opgaan als in Oregon. Momenteel ligt er een wetsvoorstel bij de Californische volksvertegenwoordiging dat euthanasie eveneens onder voorwaarden legaliseert. Als een patiënt minder dan zes maanden te leven heeft, mag hij dodelijke medicijnen tot zich nemen, mits die door een arts zijn voorgeschreven.

Volgens een peiling die vorig jaar werd gehouden, is 70 procent van de inwoners van Californië voorstander van het voorschrijven van dodelijke medicamenten aan ongeneeslijk zieke patiënten.

Dr. John Wiffin, lid van de Christelijke Medische Vereniging in Californië, is bang dat het Californische wetsvoorstel een precedent voor andere Amerikaanse staten kan scheppen. „Californië, de volkrijkste staat van de VS, heeft altijd al voorop gelopen als het om ethische, sociale en culturele veranderingen gaat. Als deze wet wordt aangenomen, vrees ik dat ook in andere staten het debat op gang zal komen.”

Voor de gepensioneerde chirurg lijdt het geen twijfel dat Jack Kevorkian een grote rol heeft gespeeld in het opporren van de discussie over euthanasie. „Door toedoen van deze man is Amerika op een hellend vlak terechtgekomen als het gaat om de waarde van het leven. Zijn benadering was op alle fronten in strijd met de medische en persoonlijke ethiek. Hij is een monster.”