Dat adviseert het Verwey-Jonker Instituut in een rapport dat dinsdagmorgen in Den Haag aan staatssecretaris Albayrak (Justitie) is aangeboden. De organisatie heeft in opdracht van Humanitas onderzocht hoe de omgang tussen moeders in detentie en hun kinderen kan worden verbeterd.Ruim 3000 vrouwen zitten elk jaar voor korte of langere tijd vast. Naar schatting ruim de helft tot 70 procent van hen is moeder van een of meer kinderen. Er zijn vier penitentiaire inrichtingen voor vrouwen: in Breda, Zwolle, Nieuwersluis en Ter Peel.

Kinderen van wie de moeder vastzit, kunnen niet altijd op bezoek komen, omdat de bezoektijden vaak onder schooltijd vallen. Volgens de onderzoekers moeten er ook meer mogelijkheden komen om met elkaar te bellen. Ook de veiligheidsmaatregelen en bezoekersruimten moeten kindvriendelijker. Het is er vaak druk en lawaaierig en er gelden strenge regels. Zo mogen kinderen niet bij hun moeder op schoot zitten.

Gedetineerde moeders staan er in de opvoeding vaak alleen voor en kampen met diverse problemen, zoals een gemis aan privacy en zorg om de kinderen. De kinderen hebben vaak psychische of sociale problemen. Hun schoolprestaties blijven dikwijls achter. Ook voor andere familieleden staat het leven zowel organisatorisch (soms ook financieel) als emotioneel op z’n kop als ze opeens kinderen van een gedetineerde verwante moeten opvangen.

De onderzoekers pleiten ervoor dat Bureau Jeugdzorg een centrale taak krijgt als een moeder gedetineerd wordt. De moeder wil graag weten waar de kinderen zijn, hoe het met hen gaat en wie er voor hen kan zorgen. Ook de uitwisseling van informatie tussen alle betrokkenen, zoals politie, reclassering en de Dienst Justitiële Inrichtingen, moet beter, aldus het rapport.

Tot nu toe was er weinig bekend over de specifieke problematiek van gedetineerde moeders en hun kinderen. Het komt geregeld voor dat politie, hulpverlening en inrichting niet weten of er kinderen zijn en wie ze opvangt. De betrokken moeders ervaren doorgaans een grote afstand tot de reguliere hulpverlening. Of ze durven de nodige zorg niet in te schakelen, omdat ze bang zijn hun kinderen definitief kwijt te raken. Er is bovendien geen aanwijsbare verantwoordelijke voor de veilige opvang van kinderen nadat de moeder is vastgezet.

In wet- en regelgeving staan geen specifieke dingen over het contact tussen gedetineerde moeders en hun kinderen. In de praktijk hebben de inrichtingen daar wel extra aandacht voor. Zo zijn er kindermiddagen en bij een vrouwengevangenis is een logeerhuis voor moeder en kind. Al met al zijn de mogelijkheden voor contact echter te beperkt, aldus de onderzoekers.

Staatssecretaris Albayrak kondigde dinsdag, op de Internationale Dag van het Gezin, aan dat het ministerie van Justitie deze zomer in samenwerking met de Universiteit Utrecht een proef met opvoedingsondersteuning aan gedetineerde moeders start in de vrouwengevangenis Ter Peel.

Het project ”Betere Start” biedt moeders met kinderen in de leeftijd van twee tot tien jaar ondersteuning tijdens de laatste maanden van detentie en de eerste maanden na de terugkeer in de samenleving.