Voormalig leider Polen aangeklaagd
WARSCHAU - De voormalige communistische machthebber in Polen ex-generaal Wojciech Jaruzelski is dinsdag officieel aangeklaagd voor het afkondigen van de staat van beleg in 1981 in de strijd tegen de vakbond Solidariteit.
Het Poolse openbaar ministerie beschuldigt Jaruzelski en acht medeverdachten van „communistische misdaden.”Volgens het OM hebben Jaruzelski en de anderen een gewapende organisatie met een crimineel karakter geleid. Bij een veroordeling kan dat de ex-generaal op tien jaar celstraf komen te staan.
De inmiddels 83-jarige Jaruzelski kondigde eind 1981 als voorzitter van een militair bewind de staat van beleg af, nadat Solidariteit door stakingen en andere acties de communistische regering tot verregaande hervormingen had gedwongen.
Solidariteit onder leiding van Lech Walesa werd verboden. Bij daaropvolgende gevechten tussen stakende arbeiders en de politie kwamen tientallen mensen om het leven. Duizenden mensen, onder wie Walesa, werden gearresteerd. Circa 700.000 mensen ontvluchtten het land.
Jaruzelski heeft zelf altijd volgehouden dat hij de staat van beleg afkondigde om een invasie van de toenmalige Sovjet-Unie te voorkomen. Het Kremlin had al eerder de levering van olie, gas en andere belangrijke goederen aan Polen beperkt om de Poolse regering onder druk te zetten.
In juli 1983 werd de noodtoestand ingetrokken, maar de staat hield greep op zijn burgers en het politieke leven. Toen in de Sovjet-Unie onder leiding van de hervormingsgezinde Michail Gorbatsjov hervormingen werden doorgevoerd, leidde dit ook in Polen tot dooi. Uiteindelijk kwam het in 1989 tot een vreedzame overgang naar democratie, waarna Walesa werd gekozen tot president.
Voor veel Polen is Jaruzelski nog steeds de belichaming van de communistische repressie. Ook in 1970 trad hij hard op tegen stakende havenarbeiders in Gdansk. Jaruzelski zou destijds als minister van Defensie opdracht hebben gegeven tot het neerslaan van een staking, waardoor zeker 44 mensen het leven kwamen.
In 1996 werd een proces tegen Jaruzelski begonnen wegens zijn rol in het neerslaan van de staking in 1970. Duizenden getuigen werden toen gehoord, maar tot een vonnis kwam het nooit, wegens procedurele problemen en de slechte gezondheidstoestand van Jaruzelski.