Bijna verdwenen platteland vastgelegd
RUURLO (ANP) - Spaarzaam daglicht valt op de keukentafel. Getekende koppen met grove handen. Op tafel diepe borden met soep, aardappelen en yoghurt. Fotograaf Bert Teunissen (47) uit Huizen heeft met zijn camera het volgens hem bijna uitgestorven boerenleven vastgelegd. „Over tien jaar zijn deze authentieke interieurs en hun bewoners er niet meer. Mijn foto’s vormen een document van het verdwenen platteland.”
De fotograaf is zelf een kind van het platteland, opgegroeid in het Gelderse Ruurlo. „In mijn jeugdjaren mocht ik in de vakantie met de dierenarts mee op pad. De boerderijen af en kijken hoe de kalfjes werden geboren. Wat is daar nog van over? De boeren zijn verdwenen, de Achterhoek lijkt steeds meer op een aangeharkt park.”Autodidact Teunissen woont en werkt als reclamefotograaf in de regio Amsterdam. Hij trok naar de grote stad „omdat het daar gebeurde, dacht ik.” Hij kreeg een baantje als assistent-fotograaf en ontwikkelde zich al snel tot een succesvolle ondernemer. Goedbetalende opdrachtgevers ontdekten zijn talent.
„De adrenaline giert door je lichaam, maar tien jaar geleden kwam ik op een keerpunt. Keek in de spiegel en ontdekte dat ik dag in, dag uit werk in een snelle wereld waar het vooral draait om uiterlijke schijn en mensen verleiden tot consumeren.”
Teunissen: „De reclamefotografie is nogal ’dun’ en beperkt houdbaar. Ik zocht verdieping, zowel in mijn foto’s als in mijn persoonlijk leven. Dan kom je uit bij je afkomst. Ik heb een grote opdrachtgever opgezegd. De uren die daardoor vrijkwamen heb ik opgevuld met zwerftochten over het platteland, op zoek naar de laatste authentieke boerderijen en hun bewoners. De ene keer werd ik getipt, de andere keer was het gewoon een kwestie van je gevoel volgen. De meeste foto’s zijn gemaakt aan de keukentafel. Da’s toch een plek waar je samenkomt.”
Hij exposeerde in Londen, Amsterdam en New York. In maart verscheen zijn boek ”Domestic Landscapes, a portrait of Europeans at home”, uitgegeven door het toonaangevende Aperture in New York.
Het boek bevat zeventig foto’s. Soms van een heel gezin, maar ook van een boerin alleen, zittend aan een tafel met plastic kleedje. De keukeninterieurs zijn van generatie op generatie nauwelijks veranderd: het gekartelde kleedje om de schouw, een rij kostbare aardewerken borden boven het fornuis en scheef hangende fotolijstjes met Bijbelse figuren aan de muur. Het zijn verstilde beelden van het bijna verdwenen plattelandsleven.
Teunissen is bovendien op zoek gegaan naar het authentieke boerenleven in andere Europese landen. In totaal staan er in zijn boek foto’s uit negen landen. „Of er veel onderlinge verschillen zijn? Nauwelijks. Overal trof ik authenticiteit en bewoners die tevreden zijn met wat ze hebben. In Portugal zat ik in een boerenkeuken met alleen een stoel, houtkachel en getimmerde kist. Armoedig? De bewoners schudden het hoofd, deden de kist open en lieten glunderend brood, kaas en een flesje wijn zien.”
Door dit soort ontmoetingen leerde Teunissen anders naar het leven te kijken, zegt hij. „Deze mensen hebben een ander soort rijkdom en verdienen respect. Het is voor deze eenvoudige boeren een vanzelfsprekendheid hun eten met je te delen.”
De reclamejongen vindt de consumptiemaatschappij waarin wij leven ontworteld. „We zijn onze identiteit kwijt en consumeren om het consumeren. De mondialisering, de Europese Unie en industriële productiemethoden zijn de doodsteek voor het plattelandsleven zoals we dat decennia hebben gekend. Het voelt als een navelstreng die wordt doorgeknipt. Met dit fotodocument wil ik de verbondenheid met het bijna verdwenen platteland doorgeven aan de volgende generatie. Voor het te laat is.”