Eerlijk Zaken Doen zit aan alle kanten klem. De tegoeden zijn opgedroogd, de tekorten stijgen dit jaar tot 150.000 euro. Elke maand komt daar 25.000 tot 30.000 euro bij. „We hebben op dit moment nog 1000 euro in kas.”

De stichting heeft de salarissen van vorige maand nog niet kunnen uitbetalen. Twee van de vier juristen hebben daarom eieren voor hun geld gekozen en zijn vertrokken. Alle franje is verdwenen. Gasten kunnen alleen water krijgen. Warm of koud. Een zakje thee kan er nog net af, maar daarmee is alles gezegd.

Aan de buitenkant lijkt er geen vuiltje aan de lucht. De stichting is gevestigd in een statig herenhuis in een chique woonwijk van Den Haag. Op steenworp afstand van het Vredespaleis. Het huurcontract hangt echter als een molensteen om de hals van de stichting. „We kunnen onderdak krijgen bij de Kamer van Koophandel. Heel mooi. Maar dan moeten we alleen nog even van het huurcontract af”, zegt EZD-directeur Van Eck vertwijfeld. „Een organisatie als de onze moet dat wel netjes doen, hè?”

Zeven jaar geleden is Eerlijk Zaken Doen opgericht. Enkele gedupeerde ondernemers hebben de koppen bij elkaar gestoken om iets te doen tegen de oplichterij van malafide advertentiebureaus. Kamers van Koophandel, de ministeries van Economische Zaken en Justitie, VNO-NCW en PTT Post legden het benodigde startkapitaal op tafel. Sinds 1995 biedt EZD juridische hulp aan benadeelde bedrijven.

Elke ondernemer krijgt vroeg of laat met acquisitiefraude te maken. Malafide reclamebureaus bieden advertentieruimte aan in bladen die nooit de drukpers halen of sturen spooknota’s voor nooit geplaatste reclameboodschappen. Mevrouw Van Eck trekt in Den Haag een la open. De glossy bladen glimmen in het tl-licht. „Allemaal nep.”

Malafide advertentieverkopers ’verdienen’ jaarlijks enorme bedragen aan het verkopen van lucht. Betrouwbare cijfers ontbreken. „MKB-Nederland heeft eens een schatting gedaan die schommelt tussen de 170 en 200 miljoen euro. Maar helemaal zeker is dat niet.”

In de periode van 2000 tot oktober 2001 zijn er zeker 7000 meldingen en aangiften over circa 460 acquisitiebedrijven binnengekomen bij EZD en het Interregionaal Fraude Team Noord-Nederland. „Die boeven zitten vooral in Noord-Nederland.”

Maar EZD vermoedt dat behalve ondernemers ook de overheid en non-profitorganisaties massaal het slachtoffer zijn van oplichting. „Het AMC, Dijkzigt, ministeries, noem maar op. Ik zou wel eens bij hen in de boekhouding willen kijken. Vaak hebben deze organisaties niet eens door dat ze worden opgelicht.”

Eerlijk Zaken Doen heeft vorig jaar 103 procedures gevoerd tegen deze frauduleuze praktijken. Met succes. Naar eigen zeggen hebben EZD-juristen 87 procent van de gevallen voor de benadeelde ondernemer gewonnen. Daar moet de stichting het ook van hebben. Want voor elke zaak moet de klant minimaal een kwart van het misgelopen bedrag afdragen.

En daar zit ’m de pijn. Met het oprollen van vijf grote malafide advertentiebureaus is het aantal gedupeerden én 30 procent van de omzet voor de Haagse fraudebestrijders verdampt. De stichting dreigt daarmee ten onder te gaan aan haar eigen succes. „Wij balanceren op het randje van het faillissement.” Bovendien is door de economische recessie het advertentievolume én het aantal fraudegevallen sowieso aanmerkelijk lager geworden.

Mevrouw Van Eck weigert -vier maanden na haar aantreden- het hoofd in de schoot te leggen. Ze stuurt momenteel de ene na de andere subsidieaanvraag de deur uit. Het resultaat is nog nagenoeg nihil. „Economische Zaken wil alleen geld verstrekken als Justitie dat ook doet”, verzucht ze. „Maar dat ministerie heeft ons verzoek inmiddels afgewezen.”

Alleen enkele Kamers van Koophandel willen nog wat schuiven. Maar met deze druppel op een gloeiende plaat is EZD niet gered. „De tijd dringt”, realiseert Van Eck zich. „We lobbyen bij de politiek. Maar dat is een kwestie van lange termijn. Die tijd hebben we niet. Maar het kan toch niet zo zijn dat deze stichting omvalt?”