De afgelopen maanden heeft Washington olieconcerns en buitenlandse regeringen achter de schermen gewaarschuwd dat dergelijke maatregelen denkbaar zijn als drukmiddel in het conflict rond Irans nucleaire programma.Dat berichtte The New York Times woensdag op gezag van bronnen binnen de Amerikaanse regering en de oliesector. Volgens het dagblad kan daardoor onder meer een gaswinningsproject van Shell en het Spaanse Repsol ter waarde van 10 miljard dollar (7,5 miljard euro) onder druk komen te staan.

Volgens een wet die het Amerikaanse Congres in 1996 aannam, is de regering verplicht sancties op te leggen aan elk buitenlands energiebedrijf dat actief is in Iran, tenzij de president de maatregelen „in het belang van de nationale veiligheid” tegenhoudt. De wet stuitte op veel weerstand, vooral in Europa, omdat de VS zo hun eigen regels op zouden leggen aan buitenlandse bedrijven en soevereine landen.

De toenmalige president, Bill Clinton, stond herhaaldelijk sancties tegen Europese bedrijven in de weg. Hij deed dat deels om Europa te vriend te houden en deels als een boodschap van verzoening richting Iran, waar gematigde krachten een kans leken te hebben de macht van de radicale ayatollahs over te nemen. Ook president George Bush stond westerse oliebedrijven toe zaken te doen met Iran.

De slepende crisis over het nucleaire programma van Iran kan daar verandering in brengen. De VS verdenken Iran ervan dat het in het geheim werkt aan de ontwikkeling van kernwapens. Teheran houdt zelf vol dat zijn nucleaire programma alleen bedoeld is om energie op te wekken. Washington wil de islamitische republiek door middel van sancties dwingen zijn nucleaire activiteiten te staken.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft inmiddels onder zware Amerikaanse druk ingestemd met economische sancties tegen Iran. Er is een zwarte lijst van tien Iraanse bedrijven waarmee buitenlandse bedrijven geen zaken meer mogen doen. Later deze week wordt die lijst naar verwachting uitgebreid met meer ondernemingen, waaronder een grote Iraanse bank.