Koningin Beatrix heeft veel enthousiaste verhalen gehoord van Turken die kansen zien liggen in Europa. Zo sprak het staatshoofd in Kayseri met een man die dankbaar was dat hij zulk goed onderwijs had ontvangen tijdens de jaren dat hij in Nederland woonde. Hij profiteert er nu van. In het bijzonder het bezoek aan deze stad in het hart van Turkije was roerend en hartverwarmend, zei de vorstin, die vrijdag haar vierdaagse reis afsluit.Voor prinses Máxima is de reis niet te veel. Lang op één plek staan is het moeilijkst voor haar. Het vliegen is goed gegaan, aldus de zwangere prinses, die nogmaals aangaf dat zwangere vrouwen wel mogen vliegen, maar dat luchtvaartmaatschappijen dat niet willen, omdat een mogelijke bevalling aan boord veel extra kosten met zich meebrengt bij een noodgedwongen landing onderweg. Prins Willem-Alexander was zelf de piloot tijdens de heenreis, zo vertelde hij. Dan moet het helemaal goed gaan, vulde de prins aan.

Het verhaal dat prinses Máxima een zak Nederlandse aarde bij zich zou hebben voor het geval de geboorte op gang zou komen, verwees de prinses naar het rijk der fabelen. Zij noemde dat verhaal interessant. Het opmerkelijke bericht stond donderdag in een serieuze Turkse krant.

Turks bad
De koningin en haar gevolg namen donderdagmiddag als het ware een Turks bad door in Istanbul naar een bazaar te gaan. In de smalle gangen van de overdekte markt, met talloze kleine winkeltjes, krioelden de Turken om haar heen. Soms was er bijna geen doorkomen aan. Stevige politiemannen hadden vooral moeite de zeer opdringerige Turkse pers op voldoende afstand te houden. Die drukte had één voordeel voor hem als man, zo grapte prins Willem-Alexander gisteravond: er werd weinig gekocht door zijn vrouw.

Dat de naaldhak van de schoen van prinses Máxima tijdens de wandeling vast bleef zitten in een afvoerputje, zorgde voor veel hilariteit. Vooral bij prinses Máxima. Een ruk van een omstander bracht redding.

In de winkel van een oudere tapijthandelaar dronk de koningin samen met prins Willem-Alexander en prinses Máxima gezellig een kopje thee. In een gemoedelijk sfeertje nipten zij van dé Turkse drank van de gastvrijheid.

De Grote Bazaar, die de koningin aandeed, staat in de oude stad van Istanbul. In dezelfde wijk staan ook de Blauwe Moskee en de beroemde kathedraal Aya Sofia. Aan allebei bracht de koningin een bezoek.

Moskee
De Blauwe Moskee kwam in 1616 gereed. Het imposante gebouw met pilaren van meters dik is nog steeds in gebruik als gebedshuis voor moslims. Daarom moesten de schoenen uit. Ook die van de koningin en haar gevolg. De hoeden van de koningin en prinses Máxima waren voldoende hoofdbedekking. Zij hoefden geen sluier om te slaan.

De Blauwe Moskee heeft zes minaretten, een teken van enorme rijkdom van de opdrachtgever destijds, sultan Ahmet I. De moskee domineert het stadsbeeld vanaf het water gezien. Niet iedereen was destijds blij met die uitstraling. De moskee zou de moslimheiligdommen in Mekka naar de kroon steken. De sultan loste het op door de moskee van Mekka een zevende minaret te schenken.

Ook de veel oudere Aya Sofia heeft minaretten, maar oorspronkelijk is het een kathedraal, die in 537 gereed kwam. Het was lange tijd het grootste kerkgebouw van Constantinopel en de zetel van de Byzantijnse kerk. In 1453 werd de kerk een moskee, nu is het een monument. De koningin liet zich door de beide gebedshuizen rondleiden door twee hoogleraars, kenners van de Turkse cultuur. Die vertelden de vorstin welke veranderingen het gebouw had ondergaan nadat het van kerk moskee was geworden.

Gisteravond ontving de koningin in een voormalig paleis aan de druk bevaren Bosporus -de verbinding tussen de Kaspische Zee en de Middellandse Zee- de Nederlandse gemeenschap in Turkije. Een enthousiast publiek trakteerde de vorstin na haar dankwoord op een ”Leve de koningin”.

Links en rechts van het podium stonden schitterende ijssculpturen van de Nederlandse wapenleeuw. Druppel voor druppel smolten die weg. Vast niet symbolisch voor de monarchie.