Het debat over de regeringsverklaring kent slaapverwekkende delen. Maar als het gaat over abortus, euthanasie en gewetensbezwaarde trouwambtenaren, zitten veel politici op het puntje van hun stoel. Blijkbaar zijn het nog altijd thema’s die voor- én tegenstanders in hun hart raken.GroenLinksleider Halsema verwoordt de gevoeligheid van het thema het treffendst. „Wat mij steekt, is de suggestie dat adoptie een betere en humanere oplossing is dan abortus.”

Premier Balkenende ontkent het met klem. „Het kabinet spreekt in deze zaak geen voorkeur uit. Wie ongewenst zwanger is, heeft meerdere mogelijkheden. Daar doen wij niets aan af. Wij reiken alternatieven aan. Niet meer en niet minder.”

Grote aanjagers van het debat over de immateriële zaken zijn VVD-leider Rutte en D66-voorman Pechtold. „De ChristenUnie heeft in de formatie ten aanzien van de immateriële thema’s goede zaken gedaan”, stelt Rutte met spijt vast.

Belangrijk bewijs is voor hem, evenals voor Pechtold, dat ene zinnetje in het regeerakkoord, namelijk dat een staatscommissie onderzoek zal doen naar de mogelijkheid om, naar analogie van internationale verdragen, het recht op leven op te nemen in de Grondwet.

Pertinente onzin
Bijna triomfantelijk komen Rutte en Pechtold met deze paar woorden aanzetten. Zie je wel? Hier staat het! „Dat zinnetje is er echt niet voor uw of mijn recht op leven in gezet”, aldus Pechtold, „maar om een instrument te hebben om de abortus- en euthanasiepraktijk in te dammen.”

Balkenende is er gauw klaar mee: pertinente onzin. „Onze Grondwet bestaat 25 jaar. Dat is de reden waarom we een staatscommissie willen instellen. Die commissie moet zich buigen over tal van verbeteringsvoorstellen. Eén ervan is bezien of het recht op leven in de Grondwet kan worden opgenomen. Veel internationale verdragen, door Nederland ondertekend, kennen dat recht ook. Dit staat los van de discussie over abortus of euthanasie.”

Rutte gelooft er niet veel van, zo laat hij herhaaldelijk blijken. Dit regeerakkoord is het „regeerakkoord van de betutteling”, niet in de laatste plaats op het immateriële vlak. Van der Vlies (SGP), de tegenaanval zoekend, begrijpt er niets van. Hij heeft een indringende vraag aan zowel Rutte als Pechtold. In het zogeheten hoofdlijnenakkoord van Balkenende II stonden toch nagenoeg dezelfde opmerkingen over abortus, euthanasie, bordelen en gewetensbezwaarde ambtenaren? En dat was toch het akkoord waar ook VVD en D66 hun handtekening onder hadden gezet?

Intentie van coalitie
Rutte poogt het argument te ontkrachten door te stellen dat Balkenende II nu eenmaal nooit iets heeft ondernomen om die beleidsvoornemens concreet handen en voeten te geven. Pechtold gooit het over een andere boeg. „In het nieuwste regeerakkoord worden veel meer woorden aan deze onderwerpen gewijd. Dat is van betekenis. Bovendien kijk ik naar de intentie van deze coalitie.”

Dat die intentie hem niet bevalt, blijkt genoegzaam uit de hoeveelheid woorden die híj in het debat aan het thema besteedt. Fel: „Ik zeg: Blijf uit de spreekkamer van de arts, blijf weg van het sterfbed.”

ChristenUniefractievoorzitter Slob, even fel als Pechtold: „Mijn bedoeling? Ik heb maar één intentie, namelijk dat wij mensen die in een heel moeilijke fase van hun leven verkeren -of dat nu mensen zijn in de stervensfase of meisjes die ongewenst zwanger zijn- bijstaan en eromheen staan om hen te helpen in die nood. Ik ben blij dat dit kabinet daar maximaal invulling aan wil geven en er ook geld voor beschikbaar stelt. Dááraan moeten wij werken.”