Wat koningin Beatrix of de meegereisde minister van Buitenlandse Zaken, Verhagen, achter de schermen ter sprake brengt, blijft geheim. Wellicht dat koningin Beatrix via stille diplomatie toch aandacht vraagt voor de kwesties die een grote rol spelen in de relatie van Turkije met de Europese Unie. Dat doet zij vaker.Koningin Beatrix wees dinsdagavond vooral op de vele banden die er tussen Nederland en Turkije zijn: een miljoen Nederlanders bezoekt jaarlijks de republiek en op wetenschappelijk terrein zijn er uitwisselingen. „Onze betrekkingen zijn vriendschappelijk, veelzijdig en diepgaand.” De koningin wees ook op de vele succesvolle Turken in Nederland.

President Sezer benadrukte in zijn toespraak voorafgaand aan het diner dat Turkije al veel stappen heeft gezet om toetreding tot de EU op termijn alsnog mogelijk te maken. Sezer rekent op de steun van Nederland, nu Turkije voorlopig in de wachtkamer is gezet, zo zei hij in zijn toespraak, die hij in het Turks hield. Koningin Beatrix -gekleed in een bruine avondjurk- las de Engelse versie mee. Tijdens het diner schoven tolken aan tussen de gasten aan de hoofdtafel: de president, de koningin, prins Willem-Alexander, prinses Máxima en premier Erdogan.

De eerste minister was zonder vrouw gekomen, want de seculiere president Sezer stelt geen prijs op hoofddoekdragende vrouwen in gebouwen van de overheid. Turkije is gegrond op de scheiding tussen islam en staat. Sezer ziet zichzelf als bewaker van dat uitgangspunt. Vanavond is Erdogans vrouw wel aanwezig bij het concert dat de koningin aan de Turken aanbiedt. Dan blijft president Sezer uit principe weg. Om dezelfde reden was Sezer eerder niet bij een diner van koning Gustav van Zweden toen die op bezoek was.

De sfeer gisteravond in het presidentiële paleis was totaal anders dan die gistermiddag op de Saban Diribasisschool in een moderne buitenwijk van Ankara. De honderden kinderen verkeerden daar gistermiddag in een opgewonden sfeer. Nog nooit had de school zulk hoog bezoek gehad. „Wij zien het als een grote prijs. Jaarlijks doen veel staatsscholen mee aan een soort examen. Al twee jaar achter elkaar zijn wij uitgeroepen tot de beste school van Turkije. Tot nu toe was daar nog nooit officieel aandacht aan besteed. De komst van de koningin maakt dat goed”, vertelt de enthousiaste directrice van de school, Senoy Özgün.

Bij de deur staan tientallen kinderen opgesteld. Netjes in hun schooluniform met veel rood en blauw. Ieder twee vlaggetjes in de hand: een Turkse en een Nederlandse. Binnen krijgt de koningin een volksdansles te zien en woont zij een les maatschappijleer bij. Prins Willem-Alexander en prinses Máxima zitten in een ander lokaal tussen de kinderen. Zij krijgen wiskundeles.

Alles in de school is schoongemaakt. „We zijn al twintig dagen met de voorbereiding bezig.” De leraren werkten de laatste tijd ook aan een project over Nederland. Van de kleurplaten die dat heeft opgeleverd, krijgt koningin Beatrix de mooiste mee. Als zij vertrekt, klinkt buiten uit de tientallen kindermonden in gebroken Nederlands, maar enthousiast: ”Twee emmertjes water halen”.

Met grote vaart gaat het dan richting het parlementsgebouw. De politie voorkomt met voldoende escorte dat de stoet vast komt te zitten in het hectische verkeer van Ankara.

In het parlement is er een onverwachts oranjemoment, omdat de stoelen allemaal oranje zijn. De volksvertegenwoordigers -totaal 550- gaan onverstoorbaar door met een stemming; net alsof er geen koningin is. Het is voor het eerst sinds lang dat het parlement zijn zittingsperiode uitdient. Politiek is het de laatste jaren rustiger in het soms heetgebakerde Turkije.

Vanmorgen gingen de wegen van de koningin en prins Willem-Alexander uiteen. De koningin vloog vroeg naar de redelijk welvarende industriestad Kayseri. Zij koos voor deze stad omdat uit deze regio veel Turken die in Nederland wonen afkomstig zijn. Koningin Beatrix ontmoette enkele Turken die na een verblijf in Nederland weer terugkeerden naar hun vaderland. Rond het middaguur vloog de koningin weer terug om zich aan te sluiten bij haar kinderen, die vanmorgen gesprekken hadden met meegereisde Nederlandse jongeren en jonge Turken.