Tweetal hoge Sudanezen beschuldigd
DEN HAAG - De Sudanese ex-staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Ahmed Harun, kon laten doden wie hij wilde in Darfur in het belang van de zogenaamde staatsveiligheid. Dit heeft hij zelf gezegd in een openbare vergadering.
Dit stelde hoofdaanklager Luis Moreno Ocampo van het Internationaal Strafhof (ICC) dinsdag tijdens een drukbezochte persconferentie over zijn Darfuronderzoek, waar hij de namen van de eerste twee verdachten bekendmaakte.In de West-Sudanese regio Darfur zijn de afgelopen jaren al zeker 200.000 mensen gedood door etnisch gemotiveerd geweld. De Arabische Janjaweedmilities maken er veel slachtoffers bij de zwarte Afrikaanse burgerbevolking. Moreno zegt dat hij bewijs heeft gevonden dat de Janjaweed steun kregen vanuit het staatsapparaat van mensen als Harun.
De tweede verdachte die de Argentijn gisteren noemde, is Janjaweedleider Ali Muhammad Ali Abd-al-Rahman, beter bekend als Al Kushayb. Harun stond in Darfur bekend als de ”man uit Khartoem”, de hoofdstad van Sudan. Hij kwam persoonlijk kalasjnikovs en andere wapens brengen. Harun betaalde de Janjaweed in contanten met een begroting waar geen controle op was. De Janjaweed trokken moordend, verkrachtend en plunderend door het land.
Als burgers klaagden zeiden de Janjaweed dat zij „op bevel van de staatssecretaris handelden”, aldus getuigen die de medewerkers van Moreno hebben gevonden.
Ali Kushayb deed volgens Moreno persoonlijk mee met de aanvallen op steden en dorpen. Zo werd in augustus 2003 de stad Bindisi vrijwel volledig vernield. Meer dan honderd burgers vonden de dood, onder wie dertig kinderen.
In Arawala inspecteerde Ali Kushayb persoonlijk een groep naakte vrouwen voordat zij door mannen in militair uniform werden verkracht. De vrouwen werden aan bomen vastgebonden en herhaaldelijk verkracht, aldus een getuige.
De onderzoekers van Moreno spraken in zeventien landen met vluchtelingen uit Darfur. In het land zelf heeft hij geen onderzoek gedaan omdat hij getuigen daar niet kan beschermen als bekend wordt dat zij met het ICC samenwerken.
Het is nu aan de rechters van de Kamer van Vooronderzoek om het bewijsmateriaal van de hoofdaanklager te bekijken en eventueel arrestatiebevelen uit te vaardigen. Het ICC doet op verzoek van de VN-Veiligheidsraad onderzoek naar oorlogsmisdaden in Darfur.
Sudan zei gisteren opnieuw dat het de bevoegdheid van het ICC inzake Darfur niet erkent. De Sudanese minister van Justitie, Mohamed Ali al-Mardi, zei tijdens een persconferentie in Khartoem dat de getuigen van Moreno Ocampo leugenaars zijn en zelf „onschuldige burgers in Darfur” hebben gedood.
Het strafhof heeft, evenals het Joegoslaviëtribunaal, geen eigen politiemacht. Daardoor is een arrestatie moeilijk af te dwingen tegen de wil van de staat waar de verdachte zich bevindt. Harun in inmiddels in Sudan staatssecretaris van Humanitaire Zaken geworden. Kushayb zit sinds november in voorarrest, voor andere vergrijpen dan die waarvan Moreno hem verdenkt.
Het ICC, het eerste permanente internationale hof voor de berechting van oorlogsmisdaden, zetelt sinds juli 2002 in Den Haag. Het heeft pas een verdachte in hechtenis, de Congolese politicus Thomas Lubanga. Ook heeft het arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Joseph Kony en andere kopstukken van het Verzetsleger van de Heer (LRA), dat al twee decennia moordend door het noorden van Uganda trekt.