Solzjenitsyn maakt zich zorgen
MOSKOU (AP) - Rusland kampt vandaag de dag nog met dezelfde problemen die negentig jaar geleden tot de Russische revolutie leidden. Dat schrijft Nobelprijswinnaar Aleksandr Isajevitsj Solzjenitsyn in een nieuw voorwoord bij zijn artikel dat meer dan 25 jaar na zijn oorspronkelijke publicatie dinsdag is hergepubliceerd in de invloedrijke krant Rossiiskaja Gazeta.
In het artikel onderzoekt de nu 88-jarige Solzjenitsyn de wortels van de revolutie van 1917, die het einde van het tsarentijdperk betekende en de weg vrijmaakte voor de bolsjewieken. Volgens Solzjenitsyns vrouw Natalya zou het artikel politici moeten helpen herinneren aan het gevaar dat schuilt in een te grote kloof tussen arm en rijk en tussen het mondaine Moskou en de provincies die qua rijkdom en denken achtergebleven zijn geraakt. „Aleksandr Isajevitsj maakt zich ernstige zorgen over die kloof”, zei zijn vrouw maandag. Zij waarschuwde dat „als de regering zich daar geen rekenschap van geeft, dat grote gevolgen kan hebben.”Solzjenitsyn schreef het bewuste artikel voor een van de delen van Het Rode Wiel, de tien delen tellende kroniek waaraan hij in 1990 de laatste hand legde en die hij zelf als zijn belangrijkste werk beschouwt. Het artikel wordt, naast dat het in de krant met een oplage van een half miljoen verschijnt, ook als los pamflet uitgegeven onder de naam Gedachten over de Februarirevolutie. „Op die manier kunnen alle Russen, vanaf Tsjoekotka (in het uiterste noordoosten) tot aan het Kremlin, het lezen”, aldus de uitgever van de Rossiiskaja Gazeta, Vladislav Fronin.
De schrijver werd in de Tweede Wereldoorlog, waarin hij als kapitein van de artillerie diende, gearresteerd vanwege de kritiek die hij in een brief op Stalin uitte. Hij bracht daarop zeven jaar in een werkkamp in Kazachstan door en nog drie in interne ballingschap. Over die periode schreef hij in 1962 in de korte novelle ”Een dag in het leven van Ivan Denisovitsj”, dat zich afspeelt in een werkkamp en waarin hij opnieuw stevig uithaalt naar Stalin. Hierna werd hij gedwongen zijn werk in het geheim voort te zetten en werden werken als ”De Goelag Archipel” alleen nog in het buitenland uitgebracht.
In 1970 won Solzjenitsyn de Nobelprijs voor de literatuur en vier jaar later werd hij uit de Sovjet-Unie verbannen. Toen hij in 1994 in Rusland terugkeerde, trof hij daar tot zijn verdriet een puinhoop aan. Door zijn afkeer van het Rusland van de jaren ’90 in combinatie met zijn nationalistische gevoelens en de hoop op een wederopstanding van het eens zo machtige rijk kwam hij op vriendschappelijke voet te staan met president Vladimir Poetin, ondanks diens KGB-verleden.
Ondanks dat Solzjenitsyn in zijn zeldzame publicaties of optredens in het openbaar van de laatste jaren de Russische politiek hekelt, blijft hij achter Poetin staan. Zijn vrouw liet maandag weten dat hij eveneens vol lof is over de steeds assertievere buitenlandse politiek van Rusland: „Hij vindt dat er veel goede stappen zijn gezet met betrekking tot de buitenlandse politiek, en Rusland is weer terug op zijn oude gewicht”, aldus Natalya Solzjenitsyn.