De telling wil licht werpen op de verschuivingen in wooncomfort, arbeidssituatie, samenstelling van het gezin en veel meer. Deze week worden meer dan 3 miljoen brochures verspreid die de bevolking informeren over het onderzoek en die ook al de vragenlijst bevatten. De overheid trekt 6,4 miljoen dollar en 40 miljoen peso’s uit voor het onderzoek.

„Sinds 1981, het jaar van de laatste volkstelling, hebben de inwoners van Cuba enorme omwentelingen meegemaakt”, verduidelijkt Juan Carlos Alfonso, de nationale directeur van de volkstelling. De jaren ’80 werden gekenmerkt door stabiliteit, maar in de jaren ’90 volgde een zware crisis met hoge werkloosheid, de opkomst van arbeid voor eigen rekening, minder constructiewerken en algemene schaarste. De Cubanen werden geconfronteerd met een hoge inflatie, de legalisering van de dollar en de opkomst van de dollarwinkels.

Heel wat mensen trokken van het platteland naar de steden of vluchtten naar het buitenland, meestal de Verenigde Staten. De spanning bereikte een hoogtepunt in augustus 1994 met een massale uittocht van 30.000 Cubanen.

Wat dat voor concrete gevolgen had voor de levenssituatie van de gewone Cubaan moet duidelijk worden tussen 7 en 16 september, wanneer het onderzoek in het hele land wordt uitgevoerd door daarvoor speciaal opgeleide studenten. Die zullen de Cubaanse gezinnen technische vragen voorleggen over de staat van hun woning, het aantal mensen dat daarin met elkaar woont, het aantal slaapkamers. Om de levensstandaard verder te preciseren wil men ook weten welke brandstof wordt gebruikt om te koken, of men stromend water en riolering heeft, en of het gezin al dan niet elektrische apparaten bezit zoals radio, televisie, ijskast, wasmachine, telefoon, computer, strijkijzer, airconditioning enzovoort.

Nieuw in de volkstelling is de vraag of een persoon een fysieke of mentale handicap heeft, belangrijke informatie voor de uitbouw van de sociale programma’s van het land. De volkstelling wil ook weten hoeveel mensen werken, op zoek zijn naar werk of diverse jobs combineren, en of ze al dan niet een baan hebben die aansluit bij hun opleiding. Ze moet ook concretere demografische gegevens verzamelen over de vergrijzing van Cuba, waar meer dan 14 procent van de bevolking ouder is dan 60.

Andere vragen moeten dan weer een gedetailleerder beeld schetsen van de interne migratie, het aantal mensen dat ongehuwd samenwoont, de toenemende rol van vrouwen als gezinshoofd en de gezinssamenstelling per huidskleur.

Deze volkstelling is de achttiende in de geschiedenis van Cuba. De allereerste had plaats tussen 1774 en 1775. Sommige inwoners hebben al hun vrees geuit dat het onderzoek zal gebruikt wordt om illegaliteiten op te sporen. Volgens Alfonso is dat uitgesloten. Hij verzekert dat alle gegevens vertrouwelijk zullen worden behandeld. „De informatie kan enkel voor dit onderzoek zelf gebruikt worden.” Na één maand moeten de eerste gegevens al bekend zijn, tegen juli 2003 wordt het definitieve rapport verwacht.