De hervormde predikant vroeg donderdagmiddag in Doorn tijdens de tweede dag van de predikantenconferentie van de Gereformeerde Bond aandacht voor een „cruciale zaak”: de opwekking. „Onze tijd is er rijp voor.”Ds. Kommers, die een beroep naar de hervormde pastoraatsgemeente van Lelystad heeft aangenomen, promoveerde in 2005 op de studie ”Ontwaakt, gij die slaapt”, over het reformatorisch getuigenis van Krummacher, Kohlbrugge en Geyser tijdens de ”Erweckung” in het Wuppertal van de negentiende eeuw. „Achteraf heeft de studie meer met mij gedaan dan ik in het begin vermoedde. Gaandeweg is het thema opwekking mijn gedachten en gebeden gaan bepalen.”

Tot voor kort was de predikant voor de GZB werkzaam op het zendingsveld in Mozambique. Het is hem opgevallen dat bijna niemand hem vraagt wat hij in Afrika van het werk van God heeft gezien. „Vinden wij dat niet belangrijk? Wanneer het werk van de zending, van Gods handelen in andere delen van de wereld nauwelijks een plaats heeft in ons denken, hoe zit het dan met ons verlangen naar een rijkere openbaring van God onder ons? Rekenen wij als dienaren van het Evangelie nog op een krachtige doorwerking van de Heilige Geest?”

Het lijkt er volgens de predikant op dat de opwekkingen in Korea en in Engeland aan het begin van de twintigste eeuw de laatste zijn geweest. „Wij moeten ons afvragen of theologisch gesproken ruim honderd jaar geleden ergens een streep is gezet.”

De kerk loopt volgens hem het gevaar de gereformeerde gelederen te sluiten en met heimwee terug te kijken op wat er was, terwijl ze zich in deze tijd laat ontmoedigen door analyses van sociologen over de toekomst van de kerk. „Wij horen dat de prediking in de crisis verkeert, maar horen we dat vaak genoeg, dan kan dat een verlammende uitwerking hebben. We praten dan over de nood, terwijl we ons niet meer verplicht voelen te verlangen naar een omkering. Opwekkingen zijn echter altijd in donkere situaties ontstaan.”

Een opwekking is de situatie dat bestaand geestelijk leven weer opleeft, stelde dr. Kommers. „Een opwekking zie ik als het overtuigende werk van de Geest in levens van mensen; een reanimatie van het geloofsleven; een vervuld worden met de Heilige Geest, waardoor het innerlijke leven van slapende christenen wordt vernieuwd. Gods volk wordt hersteld en teruggebracht tot een levende relatie met Hem.”

Een van de eerste preken, die van Petrus in Handelingen 3, veroorzaakte volgens dr. Kommers een opwekking, waardoor de jonge kerk in beweging kwam. Petrus’ prediking kenmerkt zich door een aantal wezenlijke zaken: ze is relevant, is vol van Christus, is moedig, geschiedt met volmacht en is vol van de Heilige Geest. „Willen wij komen tot een opwekking, dan kunnen wij de prediking van Petrus niet negeren. Die is een medicijn voor onze geestelijk ingezonken tijd.”

Jozef
Tijdens de morgenvergadering sprak de Apeldoornse hoogleraar prof. dr. A. Baars over het thema ”Christusprediking vanuit het Oude Testament”. Een van de ”sleutels” om op een verantwoorde manier vanuit het Oude Testament de lijnen door de trekken naar de Heere Jezus, is die van de typologie, stelde dr. Baars, die aan de Theologische Universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken onder andere het vak homiletiek (predikkunde) doceert.

De vraag is dan wanneer iets of iemand een type genoemd kan worden. Als een van de criteria om te kunnen spreken van typologische trekken in een oudtestamentische tekst noemde prof. Baars dat zo’n gedeelte theocentrisch moet zijn. „Deze nadruk op het theocentrische of op de duidelijke plaats in Gods heilsplan is vooral van betekenis om een oneigenlijk, excessief gebruik van de typologie te vermijden waardoor de typologie in feite dicht in de buurt van de allegorie terechtkomt.”

Als voorbeeld noemde hij een bekend Amerikaans ”Dictionary of Bible Types”, waarin staat dat de gehoorzaamheid van Jozef in het zoeken van zijn broers een type is van de gehoorzaamheid van Christus. En het feit dat Jozef verkocht werd aan de ismaëlieten zou typologisch heenwijzen naar het verraad van Christus door Judas. „Terecht is gezegd dat dit geen typologie meer is, maar allegorese.”

„Kun je eigenlijk wel een serie preken over de Jozefsgeschiedenis houden zonder op dit punt uitglijders te maken?” vroeg een van de predikanten in de zaal tijdens de bespreking. Dat is volgens prof. Baars altijd de aanvechting van een predikant bij het maken van een preek: hoe trek ik de lijnen eerlijk door? „Ik denk dat we er voor moeten oppassen op een goedkope manier typologieën te gebruiken.”

Hoe dan wel? „We moeten ons steeds afvragen: wat wil God in deze geschiedenis zeggen met het oog op het Nieuwe Testament en het eschaton? Daarbij moeten we bij de grote lijnen blijven: het gaat om de grondstructuren.” In de Jozefsgeschiedenis is dat bijvoorbeeld het thema van de vernedering en de verhoging van Jozef, waardoor God een groot volk in het leven behoudt. „Zo’n gegeven wijst op de grote lijn van de manier waarop God te werk gaat.”

Er dreigt volgens de hoogleraar voortdurend het gevaar om vooral in verhalende stof allerlei willekeurige toepassingen te maken. „Laten we de lijnen sober en duidelijk naar de Heere Jezus trekken.”