Dat heeft voorzieningenrechter R. Paris van de rechtbank in Den Haag maandag bepaald in een kort geding dat de Vereniging Asieladvocaten en –juristen Nederland (VAJN) en de Stichting Rechtsbijstand Asiel (SRA) hadden aangespannen tegen het ministerie van Justitie. Volgens hen zitten uitgeprocedeerde asielzoekers geregeld veel langer op de boot vast in afwachting van hun uitzetting, soms langer dan een jaar. Het ministerie bestudeert de uitspraak en kon maandag niet direct reageren op de ontstane situatie.De omstandigheden waaronder vreemdelingen op de boten verblijven, zijn volgens de organisaties onder de maat. De VAJN en SRA eisten daarom dat de detentie hooguit drie tot zes maanden mag duren.

De landsadvocaat had betoogd dat het regime aan de wettelijke eisen voldoet en dat inmiddels het nodige is verbeterd. De rechter geeft de staat op dit punt gelijk en meent dat de organisaties onvoldoende aannemelijk hebben gemaakt dat nog sprake is van onrechtmatigheden. De verblijfsomstandigheden zijn sober maar voldoende omdat de detentie is gericht op spoedige terugkeer, aldus Paris.

VAJN–voorzitter Loes Vellenga van Nieuwkerk reageerde tevreden. „Onze belangrijkste inzet was het beperken van de verblijfsduur en dat hebben we bereikt". Van de lange lijst verbeterpunten die deorganisaties hadden aangekaart, zijn de belangrijkste kwesties inmiddels geregeld. Alleen een juridisch loket is nog niet aanwezig op de detentieboten en de rechter heeft de eis dat er zo’n loket komt ook niet ingewilligd. Minister Hirsch Ballin van Justitie heeft de Tweede Kamer vorige week evenwel geschreven dat alle inrichtingen een juridisch loket krijgen. De VAJN gaat er vanuit dat de detentieboten via die weg alsnog in aanmerking komen.

Hoewel de rechter een maximum van een half jaar aan het verblijf stelt, kan het echter wel voorkomen dat iemand langer op een detentieboot moet doorbrengen. Dat kan gebeuren als de vreemdeling onvoldoende meewerkt aan zijn terugkeer. Hirsch Ballin moet in zo’n geval een besluit nemen, dat de vreemdeling vervolgens kan laten toetsen door een rechter.

De staat was ertegen een maximum te stellen aan het verblijf op de detentieboten omdat daarvan een verkeerd signaal uitgaat naar vreemdelingen die weigeren mee te werken. Volgens de rechter wordt dat bezwaar echter ondervangen door de mogelijkheid van een rechterlijke toets.