Buitenland

Augusto Pinochet (1915-2006)

SANTIAGO - Augusto José Ramon Pinochet Ugarte (25 november 1915-10 december 2006) regeerde Chili van 1973 tot 1990 met harde hand. Hij leidde de staatsgreep van het leger op 11 september 1973 tegen de gekozen marxistische president Salvador Allende.

Marie van Beijnum
11 December 2006 09:27Gewijzigd op 14 November 2020 04:21

Pinochet werd vooral gedreven door de wens de orde en rust in het langgerekte Zuid-Amerikaanse land te herstellen en het spook van het communisme te verdrijven. Een bekende uitspraak van hem uit 1980 is dat er geen blad in Chili van de boom zou vallen zonder dat hij ervan wist.Van meet af aan deinsde Pinochet er niet voor terug de wapens te grijpen. Tegenstand werd niet getolereerd. Zijn meedogenloze aanpak resulteerde concreet en aantoonbaar in 2095 buitengerechtelijke executies en 1102 verdwijningen. Naar verluidt 28.000 Chilenen werden gemarteld en anderen vluchtten het land uit. Aanhangers van Allende waren hun leven niet zeker.

De economie van het land herstelde zich nadat Allende was afgezet. Pinochet ging op de neoliberale toer en dat wierp zijn vruchten af. Tijdens zijn regering bleef Pinochet een bondgenoot van de VS.

Pinochet was een overlever bij uitstek. Met vooruitziende blik veranderde hij in 1980 de grondwet in zijn eigen voordeel. Daarin stonden bepalingen (zogenaamde worgwetten) dat hij en de strijdkrachten nooit zouden kunnen worden vervolgd wegens het schenden van de mensenrechten. Verder werd het recht van Pinochet op een senaatszetel in de constitutie opgenomen, waar hij later gebruik van maakte.

In 1988 schreef de generaal een referendum uit waarin het Chileense volk kon beslissen of het hem nog acht jaar als president wilde of niet. De autocraat had gehoopt op een voor hem gunstige uitslag, maar kreeg een teleurstelling te verwerken. Het volk koos in 1989 tijdens de verkiezingen voor een burgerbewind en voor de terugkeer naar de democratie, die eens zo sterk geworteld was geweest in het land.

Na 1990 leefde Pinochet als eervol pensionado. Zijn invloed en populariteit in Chili waren nog groot en om hem heen hing een aureool van onoverwinnelijkheid. Totdat hij tijdens een bezoek aan Londen voor een medische behandeling (oktober 1998) onder huisarrest werd geplaatst, nadat een internationaal arrestatiebevel was uitgevaardigd door de Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon.

Na zestien maanden juridisch en politiek getouwtrek werd Pinochet te ziek bevonden om terecht te staan en mocht hij terugkeren naar Chili. Zijn status in Chili had echter een behoorlijke deuk opgelopen. In de daaropvolgende jaren werd de bewegingsvrijheid van Pinochet steeds meer ingeperkt. Ook werd de roep vanuit de bevolking om hem ter verantwoording te roepen, allengs groter. Eind 2004 werd zijn huisarrest opgeschort.

Op 18 december 2004 kreeg Pinochet mogelijk een beroerte en werd hij opgenomen in het militaire hospitaal in Santiago. Pinochet en zijn aanhangers claimden dat hij niet vervolgd kon worden omdat hij te ziek zou zijn. In het voorjaar van 2005 bepaalde het Lagerhuis dat de wetten die Pinochet en de zijnen bescherming gaven, verwijderd moesten worden, wat ook gebeurde.

Het proces werd voortgezet. Ondertussen werd steeds duidelijker dat tijdens het regime van Pinochet de mensenrechten ernstig waren geschonden en dat er sprake was van frauduleuze handelingen. In september 2006 werd de weg voor berechting van Pinochet vrijgemaakt doordat zijn onschendbaarheid werd opgeheven.

Volgens familie was hij echter te ziek om voor te komen. Sinds eind november stond hij opnieuw onder huisarrest, omdat hij werd aangeklaagd voor de moord op twee lijfwachten van Allende. Zondag 3 december werd hij in het ziekenhuis opgenomen, na een zware hartaanval. Zondag -op de verjaardag van zijn vrouw, tevens de Dag van de Mensenrechten- moest hij opnieuw worden opgenomen op de intensive care. Daar overleed hij om 14.15 uur lokale tijd.

Pinochet is nooit veroordeeld voor zijn misdaden zoals moord, marteling en ontvoering. Op de dag dat hij 91 werd, 25 november 2006, aanvaardde hij de volle verantwoordelijkheid voor de gebeurtenissen van de zeventien jaar van zijn bewind. Hij onderstreepte daarbij geen enkele spijt te hebben van zijn daden. Hij zou de staatsgreep hebben gepleegd omdat de natie gevaar zou hebben gelopen. Hij vond nog steeds dat zijn coup aan de basis lag van Chili’s succes.

Tot een berechting van Pinochet is het niet gekomen. Terwijl die voor veel Chilenen een medicijn zou kunnen zijn geweest om enigszins met het verleden in het reine te komen.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer