„Stof van de opruimingswerkzaamheden, maar bij de zuidelijke toren is dat ook rook van de brand die nog steeds binnen die puinhoop woedt”, aldus plaatsvervangend brandweercommandant Charles Blaich.

Overigens woedt er ook nog een continue brand in de noordelijke toren, maar die komt nog nauwelijks aan de oppervlakte. Dat is volgens Blaich bijzonder verraderlijk voor de mensen die betrokken zijn bij de opruimingswerkzaamheden. „Het lijkt daar rustig en men graaft geleidelijk aan de berg puin weg. Maar dan ineens komt er lucht –zuurstof dus– bij zo’n brandhaard. Dan kunnen de vlammen plotseling metershoog oplaaien. Voor zulke situaties hebben wij een speciaal voertuig bij de hand, ontwikkeld voor bosbranden, maar dat heeft maar een beperkte hoeveelheid water bij zich”, aldus Blaich.

Ontmoedigen
Om het stof te beperken en branden te „ontmoedigen”, wordt Ground Zero vanuit een aantal vaste punten constant nat gehouden. Kort na de aanslag bleek uit luchtopnamen dat het hele voormalige WTC-complex één brandhaard was. Dat is inmiddels gereduceerd tot de puinhopen van de twee torens. Wat brandt er dan nog na al die tijd? „O, van alles”, reageert Thomas Ohlemiller, chemisch ingenieur en branddeskundige van het National Institute of Standards and Technology in Gaithersburg in Maryland. „Er stonden duizenden computers in die gebouwen; daarin en daaromheen zit brandbaar materiaal. Verder kantoormeubelen, vloerbedekking, allerlei vloeistoffen, kabels en niet te vergeten het staal van de torens zelf, dat soms nog gloeiend heet is – roodgloeiend zelfs. Dat alles is opeengeperst tot een compacte massa die smeult. Totdat er ergens zuurstof bij komt en er schijnbaar spontaan branden uitbreken.”

Smeulen
Ohlemiller vergelijkt de brand met die in Centralia in Pennsylvania. De brand begon daar in een oude vuilnisbelt en sloeg over –kroop over– naar een verlaten steenkolenmijn. Dat begon in 1962 en 39 jaar later smeult dat vuur nog steeds. Zoiets gebeurt natuurlijk niet bij het WTC-complex omdat het „materiaal” daar wordt weggegraven. Hoe lang kan deze smeulbrand nog duren? „Onmogelijk om precies te zeggen; misschien weken, maar het kunnen ook maanden worden”, zo meent Ohlemiller.

Er komen overigens gevaarlijke stoffen vrij bij deze continue verbranding, waaronder styreen en benzeen. De laatste stof is kankerverwekkend wanneer mensen er langdurig aan worden blootgesteld. Daarom moet iedereen die bij de opruimingswerkzaamheden betrokken is een masker dragen. Maar soms hangen de bergers ze om hun nek, omdat het met masker op zo lastig communiceren is.