VVD-top: Verdonk blijft in partij
DEN HAAG - De VVD-top gaat ervan uit dat de nummer 2 van de VVD-kandidatenlijst, minister Verdonk, binnen de partij blijft en dat ze het leiderschap van Rutte niet wil overnemen.
Daarmee lijkt de discussie over de positie van Verdonk met een sisser af te lopen. Maandag bleek dat Verdonk bij de verkiezingen van vorige week woensdag bijna 70.000 stemmen meer kreeg dan Rutte. De speculaties over de positie van Verdonk kregen een impuls toen de bewindsvrouw aankondigde dat ze vanmiddag om vijf uur een persconferentie zou geven. Dit voorjaar verloor Verdonk nipt van Rutte de interne VVD-verkiezing om het lijsttrekkerschap.Volgens een ingewijde heeft Rutte maandag aan Verdonk rechtstreeks gevraagd of ze uit de partij zal stappen. Daarop heeft ze nee geantwoord. Ook zal ze het fractievoorzitterschap niet opeisen. Vorige week donderdag heeft de nieuwe VVD-fractie unaniem lijsttrekker Rutte gekozen als fractievoorzitter. Verdonk heeft toen geen enkel voorbehoud gemaakt.
De VVD-top gaat ervan uit dat Verdonk tijdens haar persconferentie de mensen wil bedanken die hun voorkeurstem op haar uitbrachten. Op de vraag van Rutte waarom ze vandaag een persconferentie zou geven en niet maandag, direct nadat de Kiesraad de cijfers bekendmaakte, antwoordde Verdonk dat ze nogal „beduusd” was van de cijfers en een en ander even „wilde laten bezinken.”
Bij de presentatie van de officiële verkiezingsuitslag door de Kiesraad gistermiddag bleek dat Verdonk 620.555 stemmen had gekregen en Rutte 553.200. Het is in de parlementaire geschiedenis niet eerder gebeurd dat een lijsttrekker werd gepasseerd door een lager geplaatste kandidaat.
D66-Kamerlid Koser Kaya kwam als enige kandidaat op eigen kracht de Tweede Kamer binnen. Zij stond voor D66 op een onverkiesbare plaats, op nummer 6 van de lijst. Omdat zij 34.564 stemmen kreeg, mag zij toch de Tweede Kamer weer in. Dat gaat ten koste van haar prominente partijgenoot Bakker, die al twaalf jaar in de Kamer zit.
Koser Kaya heeft haar verkiezing vooral aan Turks-Nederlandse stemmers te danken. CDA en PvdA haalden in de aanloop naar de verkiezingen kandidaten van Turkse komaf van de lijst omdat die niet de genocide in Armenië in 1915 wilden erkennen. Turkse organisaties mobiliseerden daarop hun achterban om op de D66’er te stemmen.
Koser Kaya zei een dubbel gevoel te hebben. Enerzijds is ze er „heel blij” mee. Aan de andere kant wil ze niet gezien worden als een Turks Kamerlid, ze is er voor het algemeen belang. Ze vindt het jammer dat ze D66-Kamerlid Bakker van zijn plek heeft verdrongen. Bakker heeft Koser Kaya als politiek talent ontdekt bij een FNV-bijeen- komst.
De drempel om zelfstandig in de Tweede Kamer te komen lag dit jaar op 16.397 voorkeurstemmen. In totaal haalden 27 van de 150 kandidaten deze drempel. Behalve Koser Kaya stonden zij allen op een verkiesbare plaats. Onder hen de CDA’ers Schreijer-Pierik en oud-minister Donner, de VVD’ers minister Kamp en Griffith en Kamerlid Huizinga van de ChristenUnie.