De gereformeerde dogmaticus Herman Bavinck (1854-1921) spreekt een breed publiek aan. Bavinck dacht katholiek-gereformeerd én was tegelijkertijd in gesprek met de moderne cultuur en wetenschap. Hij werd daarom soms in eigen kring niet begrepen, zo blijkt uit een jubileumbundel. Saillant detail is een bezoek van de VU-curatoren aan Bavinck: hij zou de studenten te weinig voorbereiden op de examens en te weinig parate kennis bijbrengen op het punt van onderscheidingen van de dogmatiek. Bovendien, zo stelden de curatoren, had Bavinck de taak zijn studenten te behoeden voor dwaling. Kennelijk groeide Bavinck uit het kader waarbinnen hij in de faculteit aan de Vrije Universiteit werkte, aldus prof. J. Veenhof.

Prof. G. Harinck zegt dat Bavinck zijn publiek op het verkeerde been zette, door als binnenstaander de blik naar buiten te richten. „Dat heeft geleid tot irritaties: je weet bij Bavinck nooit precies waar je aan toe bent.” Student (en later VU-hoogleraar kerkgeschiedenis) Doede Nauta herinnerde zich later te hebben gevoeld dat Bavinck niet bij alle hoogleraren waardering genoot. Vooral H. H. Kuyper vond dat Bavinck te weinig aandacht besteedde aan de oude gereformeerde theologie.

Deze details staan in een jubileumbundel ter gelegenheid van de 150e geboortedag van Bavinck in 2004. In dat jaar vond een internationaal congres plaats, waarvan nu de bijdragen gebundeld zijn. Het internationale karakter van de bijeenkomst bleek uit de aanwezigheid van referenten uit Amerika (John Bolt), Zuid-Korea (Hae Moo Yoo) en Italië (Andrea Ferrari). Hun bijdragen zijn opgenomen in een gevarieerde bundel die tal van aspecten van het leven en werk van Bavinck belicht.

Uiteenlopende onderwerpen passeren de revue, zoals het innerlijke getuigenis van de Geest (K. van der Kooi), de autopistie (= zelfgetuigenis) van de Schrift (H. van den Belt), de katholiciteit van de kerk (M. E. Brinkman), het oorlogsvraagstuk (D. van Keulen) en Bavincks visie op de wijsbegeerte (J. Veenhof).

Voor sommige deelnemers op het Bavinckcongres was Bavinck te gereformeerd. Volgens prof. dr. J. N. Bremmer dient de ontmoeting van Bavinck met de godsdienstwetenschap als mislukt te worden beschouwd. Bavinck was niet geïnteresseerd in de geschiedenis van de godsdienst. „Al dat heidense gedoe kon hem niet bekoren.” En voor het Jodendom had hij ook geen antenne. Volgens islamoloog prof. dr. A. Wessels ontneemt Bavincks eenzijdige dogmatische insteek het zicht op de werkelijkheid van de islam. „Wat Bavinck over de islamitische theologie te berde brengt, komt uiteindelijk nauwelijks verder dan het doorgeven van basisinformatie.” Wat dat betreft was Kuyper volgens hem beter geïnformeerd.

Het zijn slechts twee kritische geluiden over de zogenaamd beperkte blik van Bavinck. De rode draad in de bundel is juist dat Bavinck daadwerkelijk in gesprek ging met de cultuur. Volgens Arnold Schilder had Bavinck een passie voor de dialoog tussen de theologie en de moderne wetenschap. Hij deed dat zelfs met een grote ontspanning: Bavinck hoefde zich niet tegen de cultuur af te zetten, maar was van mening dat horizonverbreding tot een beter resultaat leidde.

Prof. Van der Kooi wijst op de brede aandacht voor het werk van de Geest, dat Bavinck nadrukkelijk naar voren bracht in kritiek op de gereformeerde orthodoxie - al is er volgens hem bij Bavinck nog een overbelasting van het religieuze subject. Van den Belt stelt dat Bavinck voluit gereformeerd wilde zijn, maar tegelijkertijd de moderniteit en de relatie tussen subject en object serieus neemt.

Bavincks kerkbegrip was katholiek-gereformeerd, zo blijkt uit de bijdrage van Brinkman. Bavinck streefde een traditiebegrip na dat én de band met de Schrift bewaart én de veranderende tijden honoreert. Het is juist dit aspect dat gereformeerden van nu mag aanspreken. Het gereformeerde mag niet opgeëist worden door een bepaald kerkgenootschap. Wie katholiek-gereformeerd denkt, heeft ook een goede basis om het gereformeerde erfgoed vruchtbaar te maken voor een nieuwe tijd.