Affaire-Katsav schaadt politiek Israël
JERUZALEM - Voor de gemiddelde burger is het bericht niet eenvoudig om te geloven. De Israëlische politie geeft de procureur-generaal de aanbeveling president Mosje Katsav te vervolgen. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan zedenmisdrijven, waaronder verkrachting en aanranding.
Ook zijn er volgens de politie aanwijzingen dat hij zich bezighield met omkoperij en het illegaal afluisteren van telefoongesprekken.Een aantal vrouwen heeft aanklachten tegen president Katsav ingediend. Het belangrijkste slachtoffer van Katsav is de mysterieuze ”A”, die door de televisie steeds onherkenbaar in beeld wordt gebracht. Deze vrouw diende als secretaresse van het staatshoofd.
Officieel blijft Katsav onschuldig totdat hij is veroordeeld. Hijzelf en zijn naaste vrienden ontkennen de aantijgingen. De president zou verbaasd geweest zijn toen hij de politieaanklacht zag.
De Knesset, het Israëlische parlement, koos in 2000 de in 1945 in Iran geboren Katsav tot president. De keuze kwam vrij onverwacht. De meeste waarnemers dachten dat de volksvertegenwoordigers Shimon Peres als opvolger van Ezer Weizman aan zouden wijzen. Katsav had gediend op de ministersposten van Huisvesting, Welzijn, Transport en Toerisme. Als president slaagde hij uitstekend in zijn taak boven de partijen te staan en de nationale consensus te vertolken. Zijn presidentschap leek onomstreden. Totdat enkele maanden geleden de eerste berichten opdoken over het zedenschandaal.
Procureur-generaal Menachem Mazuz zal naar verwachting binnen enkele weken beslissen of Katsav moet worden vervolgd. De president heeft laten weten dat hij af zal treden als tot vervolging wordt overgegaan. Als hij weigert de presidentswoning te verlaten, kan de Knesset hem afzetten. Als het parlement hem niet afzet, kan hij pas over een jaar worden vervolgd, als zijn ambtstermijn is verstreken. Een president in functie kan niet voor de rechtbank worden gedaagd.
De taak van de president in Israël is grotendeels ceremonieel. Hij opent de eerste sessie van een nieuwe Knesset. Hij wijst een Knessetlid aan om een nieuwe regering te vormen, tekent verdragen en wetten die het parlement heeft aangenomen, accepteert de geloofsbrieven van ambassadeurs en benoemt rechters, de president van de nationale bank en de hoofden van diplomatieke missies. Verder heeft hij het recht gratie aan gevangenen te verlenen.
De discussies over een opvolger zijn al in volle gang. Shimon Peres, de senior politicus van Olmerts Kadimapartij, zou er niet voor voelen opnieuw naar het ambt te dingen. Ook prof. Amnon Rubinstein heeft laten weten geen kandidaat voor Kadima te willen zijn. Een andere naam die de ronde doet is die van de opperrabbijn van Tel Aviv, Yisrael Meir Lau. Colette Avital van de Arbeiderspartij denkt erover de eerste vrouwelijke kandidaat te worden. Goede kansen lijkt Reuven Rivlin van de Likudpartij te hebben. Hij heeft al eerder een rol bekleed waarbij hij boven het geruzie van de partijen diende te staan. Hij was namelijk voorzitter van de Knesset.
De affaire-Katsav is ernstig omdat de president meer dan wie ook de staat vertegenwoordigt, en dus het goede voorbeeld moet geven. Voor het deel van de bevolking dat al sceptisch tegenover de politiek stond, zal het vertrouwen daarin nog verder afnemen. Katsav is niet de enige politicus die door de politie is verhoord. Er lopen aanklachten tegen twee voormalige bewindslieden. De vroegere minister van Justitie Haim Ramon is aangeklaagd omdat hij een soldate op de mond zou hebben gezoend. Als minister van Milieuzaken zou Tzachi Hanegbi zijn vrienden aan een mooie baan hebben geholpen.
De schandalen doen zich voor in een periode waarin grote ontevredenheid bestaat over het optreden van politieke leiders in verband met de oorlog met Hezbollah in Libanon. Yediot Ahronot schrijft dat het vertrouwen in de staat een dieptepunt heeft bereikt en in een moeilijke positie verkeert. Maar journalisten geloven ook dat de verandering bij de gewone burger moet beginnen.