De uit Somalië afkomstige politica werd vooral bekend door haar omstreden mening over de rol van geloof in de samenleving. Door haar uitgesproken atheïsme en secularisme haalde ze zich de woede op de hals van vele moslim- en christengemeenschappen.Voor Hirsi Ali is religie een soort van consumptiegoed dat een individu blijdschap moet brengen. „Religie past bij de menselijke zoektocht naar geluk en blijdschap. Mensen moeten daarom volledige vrijheid van geweten hebben.”

Hoe zou u uw politieke ideologie omschrijven?
„Ik zou mijzelf omschrijven als een fan van John Stuart Mill (19e-eeuwse sociale politicus en econoom, red.) en Hayek (20e-eeuwse conservatief-liberale econoom, red.). Zij vormen de basis van mijn ideologie. De hoofdfunctie van de overheid is het scheppen van de voorwaarden om ons allen de mogelijkheid te bieden ons eigen leven in te delen.”

In hoeverre is de regering verantwoordelijk voor het integratiebeleid?
„De overheid kan wetten maken en voorwaarden scheppen, maar kan integratie niet afdwingen. Ze kan onderwijs aanbieden, maar niet mensen dwingen te leren, laat staan goed te leren. Het is van belang dat autochtone burgers meehelpen aan de integratie van kansloze jongeren. Anders zullen zij doorgaan met het kapen van vliegtuigen en opblazen van treinen.”

Wat is volgens u de rol van religie in de samenleving?
„Religie moet een privézaak zijn, niet iets dat wordt geuit in de publieke ruimte. Religie past bij de menselijke zoektocht naar geluk en blijdschap. Mensen moeten daarom volledige vrijheid van geweten hebben. De regering kan het ons niet verplichten.

Dit alles wordt vrij ingewikkeld als we het hebben over kinderen. We kunnen religie niet aan onze kinderen opdringen. De school moet een neutrale plek zijn, waar kinderen hun cognitieve capaciteiten kunnen ontwikkelen. Religie moet dus uit het klaslokaal blijven. Kinderen moeten wel over religie worden onderwezen, zodat zij later zelf kunnen kiezen of ze wel of niet gelovig willen zijn. Ze moeten volledige keuzevrijheid hebben.”

Is atheïsme niet verworden tot een soort religie, gezien zijn absolute ontkenning van welke religieuze waarheid dan ook?
„Nee, atheïsme is allesbehalve een religie. Voor mij is atheïsme een positie, een antwoord tegen mensen die zeggen: „God bestaat.” Ik zeg: „Bewijs het maar.” De bewijslast ligt dan bij de gelovige.”

U wordt nu continu begeleid door beveiliging. Hoe kunt u dat als mens volhouden?
„Ik hecht veel waarde aan mijn vrijheid, die is nu zeker wat afgenomen. Maar ik heb mijn uitlatingen over moeilijke thema’s altijd als een plicht beschouwd. Daarnaast is het een feit dat ik in ieder geval beveiligers heb ook best luxueus - niet alle activisten hebben dat.”

Hoe vindt u het in de VS?
„Ik voel me er na enkele weken al thuis. Wat ik in korte tijd heb geconstateerd is dat er daar meer inhoudelijk wordt omgegaan met integratie. Er wordt daadwerkelijk iets gedaan. Waarover wij als een hypothetische situatie debatteren, wordt daar uitgevoerd.

Ik blijf echter zeker mijn band met Nederland behouden. Ik ben Nederlandse. Ik ben blij uit de politiek te zijn vertrokken, maar niet blij uit Nederland weg te zijn.”