Christendemocraten van protestbeweging tot volkspartij
STOCKHOLM - Bij de ingang van het gezinscentrum in Upplands Väsby staat het vol met kinderwagens. Ouders stromen binnen om hier een dagdeel met hun kinderen door te brengen. De Zweedse christendemocraat Mats Odell mag dit graag zien.
De politicus herinnert zich nog goed dat zijn partij ook zo klein en vooral zo onvolwassen was als de kinderen in het centrum. De partij ontstond in 1964 als een protestbeweging tegen het besluit van de regering het godsdienstonderwijs uit het openbaar onderwijs te bannen. Inmiddels is het een volkspartij met een breed beleidsprogramma, verzekert de kandidaat.De Kristdemokraterna (KD) gaan met drie hoofdpunten de verkiezingen in, vertelt de oud-minister van Communicatie. „Ons belangrijkste punt is het gezin. Wij vinden dat ouders de kans moeten hebben drie jaar thuis voor de kinderen te zorgen, in plaats van hen naar de opvang te brengen. Eigenlijk willen we dat nog langer, maar deze drie jaar zijn we overeengekomen met de andere partijen in de Alliantie voor Zweden.”
Het tweede hoofdpunt is zorg voor de ouderen. „Er zijn gevallen van mishandeling bekend. Ook gebeurt het dat ouderen pas na lange tijd dood worden aangetroffen. Ons uitgangspunt is dat niemand alleen hoeft te sterven. Maar in plaats van de beloofde betere zorg voor ouderen van de sociaaldemocratische regering zijn we de laatste jaren achteruitgegaan.”
Het derde speerpunt betreft werkloosheid. „Onder jongeren tot 25 is die drie keer zo hoog als in Nederland. Wij willen het aantrekkelijk maken om hen aan het werk te helpen. Verder zit er veel verborgen werkloosheid in het ziekteverzuim. Hoewel onze bevolking medisch gezien tot de gezondste van de wereld behoort, staat ook ons ziekteverzuim aan de top.”
Eenzaam
Het gezinscentrum in Upplands Väsby is een uitgebreide combinatie van het Nederlandse consultatiebureau en kinderopvang, zo blijkt uit de uitleg van de beheerster Marianne. „Tijdens hun ouderschapsverlof zijn ouders soms eenzaam. Als ze dan een paar ochtenden hier komen, ontmoeten ze andere ouders. Tegelijkertijd hebben we hier medische en sociale adviseurs onder dak.”
Als Odell het centrum tijdens zijn campagne aandoet, krioelen de baby’s over het kleed in de centrale ruimte. Veel moeders en twee vaders zitten in een kring rond hun kroost. Op een bank geeft een moeder een kind de borst, terwijl een buurvrouw de fles probeert. „Er komen inmiddels wel zo’n honderd kinderen per dag. Mede door de geboortegolf waar we in zitten”, vertelt Marianne.
„Centra zoals dit passen helemaal in ons gezinsbeleid”, roept Odell enthousiast uit. „Wij vinden dat elke gemeenschap zoiets moet hebben.”
Op tafel in de keuken ligt de gratis krant Metro met de laatste opiniepeilingen. Ze voorspellen een verlies van anderhalf procent voor de christendemocraten. Odell gelooft het niet. „In de Alliantie voor Zweden (het rechtse blok, EvV) wordt de conservatieve partij waarschijnlijk de grote winnaar. Wij denken dat we de tweede winnaar worden. Vooral omdat de conservatieven naar links zijn opgeschoven en velen ons als alternatief beschouwen. Wij moeten dus boven de huidige 9,1 procent uit komen.”
Als Odells voorspelling uitkomt, maken de christendemocraten definitief deel uit van het gevestigde politieke landschap in Zweden. Pas 21 jaar geleden, in 1985, kreeg de partij haar eerste vertegenwoordiger in het parlement. „Onze toenmalige leider, Alt Svensson, werd toen gekozen op de lijst van de centrumpartij, omdat we vanwege de kiesdrempel van 4 procent nooit zelfstandig een zetel konden halen.”
Abortus
Het is volgens Odell vooral aan Svensson te danken dat de KD een volkspartij werd. „Aanvankelijk hadden we een heel smalle basis en waren we erg geïsoleerd. Vooral door contacten met andere christendemocraten in Europa, onder andere uit Nederland, hebben we ons beleid verbreed. Zonder onze fundamenten te veranderen.”
Wel vroegen sommige standpunten aanpassing. „In 1990 zei Svensson dat hij op het punt van abortus te hard was geweest. Hoewel onze partij alles wil doen om het leven te beschermen en financiële steun wil bieden, vinden we toch dat de moeder het laatste woord heeft. De partij ging hierin mee.
Ook ons huidige gezinsbeleid geldt zowel het traditionele gezin als andere samenlevingsvormen. Hoewel wij natuurlijk voor het huwelijk zijn.”
De grondslag van de partij is de christelijke wereldbeschouwing. „Maar we zijn geen confessionele partij”, benadrukt Odell. „Er is ook een moslim die voor ons in de gemeenteraad zit. Zolang mensen zich herkennen in onze christelijke mensvisie en de daarbij behorende beleidspunten, is men welkom. Op deze manier is de KD in staat een ethische invloed op de rechtse alliantie te hebben.”
voetnoot (u17(Zie ook pag. 25: ”School voor het vrije denken”.