Het thema van de 20e editie van het evenement is ’feest’. Er is speciale aandacht voor de manier waarop Nederlanders in het verleden feestvierden in schouwburgen, hotels en dorpshuizen. Met activiteiten als muziek, toneel en dans worden de monumenten tot leven gebracht.Pieter van Vollenhoven gaf donderdag in Dordrecht al het officiële startsein van de Open Monumentendag. In zijn toespraak wees de voorzitter van het Nationaal Restauratiefonds en van het Comité van aanbeveling Open Monumentendag erop dat het monumentenbehoud een achterstand heeft op het gebied van de restauratie van historische gebouwen. Om die weg te werken, is 135 miljoen euro nodig, aldus Van Vollenhoven.

Nederland keek het culturele evenement in 1987 af van Frankrijk. Aanvankelijk werd het alleen op zaterdag gehouden, later ook op zondag. Doel is om de belangstelling van het publiek voor monumenten te vergroten. Jaarlijks doet ruim 80 procent van de gemeenten mee aan de gratis openstelling en komen er tussen de 800.000 en 900.000 bezoekers op af.