Haviken als papegaaien in een kooitje
WAPSE - Nederland kent een levendige handel in gevleugeld gevogelte. Illegale roofvogels gaan via internet grif over de toonbank, zeggen vogelbeschermers. „Haviken worden gehouden alsof het papegaaien zijn.”
Het aantal broedplaatsen van roofvogels in Nederland schommelt rond de 4000. De Werkgroep Roofvogels Nederland (WRN) inventariseert en controleert elk jaar deze nesten. Zeker 500 tot 600 broedplaatsen worden jaarlijks verstoord. Soms door natuurlijke oorzaken, soms met kwade opzet.Rob Bijlsma van de WRN in Wapse beschikt niet over concrete bewijzen dat er jongen van roofvogels worden geroofd. Toch zijn de aanwijzingen volgens de vogelkenner overduidelijk. „We treffen regelmatig op broedplaatsen sporen van derden aan. Als we op 1 juni jongen aantreffen en op 6 juni niet meer, dan heb ik zo mijn twijfels.” Bovendien wordt er op vogels gejaagd. „Soms zit de hagel nog in de boom.” Bijlsma verdenkt jagers, postduivenhouders en weidevogelbeschermers.
Ook het criminele circuit richt zich op de roofvogels. „Internationaal is er een wijdvertakt netwerk van illegale handel. Soms tref je vogels aan op Nederlandse sites die hier nooit kunnen zijn gekweekt.” Over de omvang van de handel durft Bijlsma geen uitspraken te doen. „Als je naar het aanbod van vogels op internet kijkt, dan moet het op zeer grote schaal plaatsvinden.”
Aanbieders beweren steevast dat de beesten in gevangenschap zijn geboren. Lang niet altijd is dat het geval, benadrukt Bijlsma. „Neem bijvoorbeeld pestvogels. Die komen voor in Scandinavië en Rusland. Heel af en toe komen ze naar Nederland. Als vogelaars zo’n exemplaar zien, zetten ze hun waarneming op internet. Er zijn gevallen bekend uit het westen van het land waarin er, binnen een week na een waarneming, op Marktplaats.nl ineens pestvogels werden aangeboden. Bepaalde gasten kijken op zo’n waarnemingensite en gaan gewoon vangen.”
Uilen zijn volgens Bijlsma heel populair sinds het verschijnen van de Harry Potterboeken en (is0(-
films, waarin de hoofdpersoon met uilen op zijn arm rondloopt. „Dat heeft een enorme vraag gegenereerd. Iedereen denkt dat het normaal is om zo’n beest in huis te hebben. Alsof je een uil als huisdier in een kooitje kunt houden. Of op een stokje in de tuin. Dat is te gek voor woorden. Deze vogels hebben ruimte nodig.”
De wereldwijde handel in roofvogels neemt volgens de WRN toe. „Je ziet dat er enorme bedragen voor vogels wordt uitgegeven.” Voor sommigen is een roofvogel een statussymbool. „Als je al een exclusieve auto hebt, dan wil je wel eens wat anders. Een zeearend in je tuin is dan toch wel aardig? Of een Stellerszeearend uit Oost-Siberië? Maar zo’n vogel moet je toch niet in je tuin wíllen hebben?” Volgens Bijlsma komen dergelijke vogels via het zwarte circuit Nederland binnen. „In Rusland is elke vergunning voor geld te koop.”
In België worden volop kuikens van kerkuilen geroofd uit nestkasten van kerken. „Ze deinzen er niet voor terug om de hangsloten op de kasten door te slijpen”, zegt Ludo Smets van de Vlaamse kerkuilwerkgroep. Smets beschuldigt pseudovalkeniers van de inbraken in kerken en nestkasten. Een jonge kerkuil blijkt gewild bij het publiek. De werkgroep vraagt pastoors de aanwezigheid van een eventueel broedpaar in hun kerk geheim te houden.
In eigen land besteedt de Algemene Inspectie Dienst (AID) te weinig aandacht aan dit probleem, zegt WRN-woordvoerder Bijlsma. „Politie en justitie zouden in elk geval een signaal moeten afgeven: We houden jullie in de gaten. Daarmee ontmoedig je sommige mensen om op dit pad verder te gaan.” De WRN heeft zich erg kwaad gemaakt over het gebrek aan aandacht. Sinds een jaar ziet Bijlsma een kentering. „Er is wat aan het veranderen. Er is een algemeen gevoelen ontstaan: dit gaat te gek worden.”
De roof van vogels vormt al tientallen jaren een probleem, erkent Roel Vincken van de AID. „Het gebeurt veelvuldig, maar het is strafbaar.” Over de omvang van de illegale handel in vogels kan hij geen zinnig woord zeggen. „Het is een illegaal circuit. We hebben de indruk dat het niet echt afneemt en niet echt toeneemt.”
De AID besteedt gericht aandacht aan deze overtreding van de Flora- en faunawet. Het op heterdaad betrappen van daders blijft echter lastig. „Dadersporen zijn vaak moeilijk te vinden.” De inspectiedienst richt zich daarom op vogelhouders. „We nemen regelmatig vogels in beslag wanneer het sterke vermoeden bestaat dat ze in het wild gevangen zijn.”
Geluiden dat de AID meer aandacht moet besteden aan roofvogelvervolging zijn voor Vincken niet nieuw. „Ik herken dat.” Hij wijst erop dat hier ook een taak is weggelegd voor regionale milieudiensten, politiekorpsen en onbezoldigd ambtenaren. „We besteden hier al veel aandacht aan.”
