Enkele honderden indiaanse betogers houden sinds februari een perceel van amper 20 hectare aan de rand van Caledonia bezet. Zij hebben stevige verschansingen opgericht om eventuele charges van de politie te kunnen weerstaan. Over de geïmproviseerde verdedigingswerken wapperen de traditionele vlaggen van de zes indiaanse stammen die het perceel, en een belangrijk deel van de omliggende regio, opeisen.Het betwiste stuk grond stond op naam van een plaatselijke projectontwikkelaar, die er een nieuwbouwwijk wilde neerzetten. Voor de indianen van het reeds tussen stadsuitbreidingen ingeklemde reservaat Grand River Territory was dit evenwel één huis te veel. „We hebben in het verleden de gemeenten altijd toestemming verleend om op onze grond te bouwen, maar dat geeft ze niet het recht om deze gronden te verhandelen en ons te verjagen”, zo vindt Hazel Hill, die in het reservaat woont en aan de protestactie deelneemt.

Inmiddels heeft de provinciale overheid het betwiste perceel overgenomen, in afwachting van een oordeel door de rechter. Het is de afgelopen zes maanden bij herhaling tot opstootjes gekomen. Inwoners van Caledonia raakten slaags met indianen, die op hun beurt het verkeer -en daarmee het dagelijks leven in het stadje- ontregelden met wegblokkades. Ook maakten indiaanse betogers een transformatorhuisje onklaar, waardoor het stadje dagenlang zonder elektriciteit kwam te zitten. De provinciale politie, die met een zware macht aanwezig is, houdt zich zo veel mogelijk afzijdig om de gemoederen niet nog verder te verhitten.

Grand River Territory is met ruim 21.000 inwoners Canada’s grootste indiaanse agglomeratie. De zes in het reservaat vertegenwoordigde stammen (Six Nations) vormen al sinds het eind van de zeventiende eeuw een hechte en democratisch bestuurde federatie, die tijdens de Amerikaanse Revolutie trouw bleef aan de Britse kroon en daardoor haar oorspronkelijke woon- en jachtgebied in de Verenigde Staten verloor.

De zes indiaanse stammen zochten hierop hun toevlucht in het Britse Canada, waar zij in 1784 een gebied van ruim 330.000 hectare aan weerszijden van de Grand River kregen toegewezen als beloning voor de getoonde loyaliteit. Acht jaar later was die dank alweer een stuk minder en reduceerde de toenmalige luitenant-gouverneur van Canada het reservaat van de Six Nations tot 110.000 hectare.

In de negentiende eeuw gaven de indianen delen van hun reservaat in bruikleen voor de aanleg van wegen en nederzettingen. Na enkele decennia besloot de overheid deze gronden evenwel aan derden te verkopen. Uiteindelijk besloot de regering dat de Six Nations genoeg zouden hebben aan een reservaat niet groter dan 8000 hectare. Een raad van ouderen ging in 1841 ondanks het protest van verschillende opperhoofden akkoord met de overdracht van de indiaanse landerijen aan de staat.

De geldigheid van die onder Britse druk tot stand gekomen overdracht vechten de Six Nations nu aan door middel van een rechtszaak die zij in 1995 begonnen tegen de federale en de provinciale overheden. Het proces wacht al jaren op een ontknoping, evenals zo’n 770 procedures van andere stammen die hun land terug willen. Het duurt gemiddeld tien jaar om een landgeschil opgelost te krijgen.

Een van de problemen is dat de Canadese regering tot dusver louter onderhandelt met zogeheten stamraden, die sinds 1924 gelden als de gekozen afgevaardigden van indiaanse volkeren. Maar leiders van de Six Nations en andere stammen betogen dat het stelsel van stamraden indruist tegen indiaanse tradities en zelfs in strijd is met indiaanse wetten. „Het idee dat alleen de kolonisten -en hun hedendaagse nakomelingen- wetgeving kenden, is onjuist en discriminerend”, zo meent Kahentinetha Horn van de Mohawknatie. „Wij verlangen dat Canada de stammen erkent als naties en op die voet met ons onderhandelt. Pas dan kunnen wij een gezamenlijk begin maken met het ruimen van het historische puin”, aldus de indiaanse rechtsgeleerde.

De betogers nabij Caledonia willen dat de autoriteiten hun confederatieraad erkennen als gesprekspartner. Deze raad bestaat uit vijftig stamoudsten, elk bijgestaan door een stammoeder. De vrouwen van de Six Nations hebben naar indiaans gebruik het laatste woord over de bestemming van het land. „Alleen zij kunnen grond verkopen of verhuren. Zonder hun toestemming is dat niet mogelijk. En die toestemming is in de negentiende eeuw nooit verleend”, aldus Kahentinetha Horn.

De Six Nations zijn bij lange na niet de enige stam waaraan land is ontfutseld. Toronto, Canada’s grootste stad, is gebouwd op land dat enkele indiaanse opperhoofden verpatsten door kruisjes op een blanco vel papier te plaatsen.

Indiaanse stammen in heel Canada volgen de ontwikkelingen rond het betwiste perceel in Caledonia met grote belangstelling in de hoop dat de Six Nations een nieuwe manier vinden om de regeringsautoriteiten aan te sporen tot het versneld afwikkelen van landgeschillen.