De hitte ligt als een warme deken over het land. Mens en dier zoeken graag verkoeling langs het water. Of binnen bij de airco. Ventilatoren gaan als warme broodjes over de toonbank.De tropische temperaturen zorgen ook in het waterrijke Friesland voor de nodige overlast. De provincie telt 43 bruggen, waarvan er 17 op afstand worden bediend. Verschillende, oudere exemplaren zaten de afgelopen dagen muurvast. Sommige willen niet meer open, anderen niet meer dicht. Het resultaat is hetzelfde.

De brugwachter van Bergum moet zijn brug de hele dag koelen. De zon brandt, er staat geen zuchtje wind. Het stalen gevaarte is fors uitgezet en nadert de kritische grens. „Kijk maar hoe weinig ruimte ik nog heb”, wijst brugwachter S. van der Meer bezorgd. Een smalle spleet scheidt brug en weg. Ter hoogte van het fietspad is de ruimte minder dan een millimeter. „Normaal heb ik 3 centimeter.”

Zondag ging het mis. „Om halfdrie zat ’ie vast. Geen beweging meer in te krijgen”, vertelt hij. Het verkeer stokte, de pleziervaart lag stil. „Mensen vinden dat niet leuk. Ze komen te laat, missen hun afspraak. Met een kwaaie kop staan ze voor de slagbomen.” Hete hoofden in de zinderende hitte. De provincie roept mensen op het hoofd koel te houden. De brugwachter haalt zijn schouders op. „Vervelend, maar ik kan er ook niets aan doen.” Na een uur was de brug met koud water voldoende geslonken.

Friesland heeft maatregelen genomen. De provincie probeert verschillende bruggen met pompen kort te houden. Met een dikke brandslang spuit Van der Meer zijn brug permanent nat. Duizenden liters water stromen van ’s morgens acht tot ’s avonds negen over de 8 bij 8 meter grote klep. De brugwachter heeft de slang op het fietspad vastgezet tussen drie roodwitte pionnen. Het water haalt hij uit het 7,5 meter lager gelegen oppervlaktewater.

De straal water spuit midden op de rijbanen. Het water klettert tegen de zijkant van de passerende auto’s. Fietsers deinzen even terug. „Het is schoon water”, roept Van der Meer. Ouderen stappen af, jongeren rijden er joelend doorheen. „Lekker zo’n douche.” Als de brugwachter even zijn slang verlegt, spuit een dikke straal water door het open raampje van een langsrijdend bestelbusje. Foutje.

Terwijl Van der Meer zich in het zweet werkt om de brug van boven te koelen, moet hij van onderen verwarmen. In de dikke betonnen brughoofden onder het wegdek staat de motor om de stalen brugklep omhoog te draaien. Boven de rem op de motor hangt een brandende lamp. „De warmte moet roestvorming voorkomen.”

Binnenvaartschepen kunnen de hoge brug ongehinderd passeren. Voor zeiljachten met hoge mast moet Van der Meer de slagbomen sluiten en de brug omhoog draaien. Erg druk is het vandaag niet. „Veel te warm. Met deze temperaturen kun je niet op het water wezen.” De brugwachter is deze dinsdag nog maar acht keer open geweest.

De hooggelegen brug is sowieso gevoelig voor weersinvloeden. „Bij windkracht 6 of 7 kan ik de brug vaak ook niet draaien. Dan waait het gewoon te hard.” Problemen kunnen er straks ontstaan als het oppervlaktewater zodanig is opgewarmd dat het onvoldoende verkoeling geeft. De brugwachters kunnen in dat geval een beroep doen op de brandweer.

Een brug verderop heeft brugwachter Bouius al een keer een slijptol op zijn klemzittende brug ingezet. „Je moet toch wat.” Zonder risico is de operatie niet. „Zo’n klemzittende brug schiet ineens met geweld los. Dan moet je uit de buurt zijn.”