De nieuwe regeling, die naar verwachting vanaf maart gaat gelden, geeft het OM de mogelijkheid zaken af te handelen voor delicten waarop maximaal zes jaar celstraf staat, zoals vernielingen, winkeldiefstal en rijden onder invloed. Een officier van justitie kan dan direct een geldboete of een taakstraf van maximaal 180 uur opleggen of iemands rijbewijs voor maximaal een half jaar innemen.De zogeheten strafbeschikking, die in de plaats komt van de huidige transactie, kan ook bepalen dat iemand moet deelnemen aan een afkickprogramma of een straat– of contactverbod krijgt. In de nieuwe opzet is het OM niet meer afhankelijk van de medewerking van de verdachte. Nu is het nog zo dat als iemand weigert de transactie te betalen, de officier van justitie hem moet dagvaarden. Na een veroordeling wordt de straf dan ten uitvoer gelegd.

Dat is tijdrovend, vooral als het gaat om eenvoudige strafzaken die veel voorkomen en waarbij de verdachte vaak verstek laat gaan. Straks krijgt betrokkene een strafbeschikking. Is hij het daar niet mee eens, dan kan hij zich ertegen verzetten en naar de strafrechter stappen.

De nieuwe wet moet het rechtssysteem efficiënter maken, zodat de strafrechter zich alleen nog met de zwaardere zaken bezig hoeft te houden. Een schatting in 2002 wees uit dat in dat jaar ongeveer 65.000 zaken zonder tussenkomst van de rechter afgedaan hadden kunnen worden. Ook opsporingsambtenaren krijgen de bevoegdheid een lage geldboete op te leggen. Gemeenten mogen in sommige gevallen overtredingen in de openbare ruimte met een strafbeschikking afdoen.