Dr. ing. Hugo Kroeze schreef op 16 juni op deze pagina een verhaal over umts. Het probleem van een dergelijk verhaal is het niet denkbeeldige gevaar dat het geschreven is om de discussie over umts te winnen met termen als ”fabeltjes”, ”baarlijke nonsens” en de opmerking dat umts-angst zou ziek maken. Zonder af te willen doen aan de deskundigheid van de heer Kroeze, past dit woordgebruik niet bij een wetenschapper.De umts-discussie dient te gaan, ik kan het als raadslid niet vaak genoeg benadrukken, om het voorzorgsbeginsel, zodat over een aantal jaren de overheid niet te verwijten valt dat ze geen rekening wilde houden met de kans op kwalijke effecten op de lange termijn. Daartoe hoeft de overheid enkel een verlaging van de maximale veldsterkte voor zendantennes tot 0,2 V/m af te dwingen, zoals onder andere in Nieuw-Zeeland wordt toegepast. Daarmee blijft mobiele telefonie operationeel, houdt tegelijk de discussie op en handelt de regering legitiem ten opzichte van de industrie én ten opzichte van de burger.

Fluoridering
Ik vergelijk deze discussie vaak met die over de fluoridering van drinkwater, begin jaren ’60. Fluoridering kon geen kwaad en was goed voor het gebit. Wetenschappers spraken elkaar op dat punt niet tegen - dit in tegenstelling tot de huidige umts-discussie. Die onderzoekers hadden echter niet de interactie van fluor met het menselijk lichaam onderzocht. Wat betreft versterking van het tandglazuur kregen ze gelijk. Maar uiteindelijk bleek uit onderzoek naar de langere termijn dat fluor als een toxisch gif ging werken - door het maar lang genoeg regelmatig via drinkwater toe te dienen en daardoor het weefsel en de DNA-structuur te beïnvloeden en te veranderen. Een van de gevolgen was struma.

Plaatselijk toedienen direct op het tandglazuur (kortdurend dus) gaf geen bijverschijnsel. Fluor verdween gelukkig uit het drinkwater. Evenals jodium.

Het Zwitserse replicatieonderzoek is met een blootstellingslimiet van drie kwartier volstrekt te kort voor enig fundamenteel bewijs dat het níét schadelijk is op lange termijn. Dat stelt het onderzoeksrapport zélf: „Er kunnen geen conclusies worden getrokken over gezondheidsrisico’s als gevolg van het gebruik van UMTS-mobieltjes of als gevolg van langdurige, chronische blootstelling door UMTS-basisstations.”

In het rapport wordt daarom aangedrongen op langetermijnonderzoek. Maar daarover schrijft de heer Kroeze niet. De toonzetting van zijn verhaal geeft niet de geruststelling dat hier een objectieve onderzoeker aan het woord is. Het lijkt erop dat een verschil van mening tussen een belangenwerkgroep en een onderzoeker via diverse kranten moet worden uitgevochten. Maar het belang van de burger wordt daarmee niet gediend.

Waarschuwing
Niet alleen het bovenstaande fluorideverhaal, ook de zaak rond kinderleukemie en hoogspanningsmasten zou een waarschuwing voor de overheid moeten zijn om uit voorzorg maatregelen te treffen in het belang van de burger. De heer Kroeze houdt van statistisch bewijs, zo blijkt uit zijn verhaal. „Door statistische correctie na te laten krijgt het toeval ruim baan. Die nalatigheid bleek de katalysator van veel onrust.”

Er is wetenschappelijk statistisch aangetoond (dus nog niet wetenschappelijk bewezen) dat er een relatie bestaat tussen leukemie bij kinderen tot 15 jaar en de niet-thermische straling van hoogspanningsleidingen (straling van elektromagnetische golven met een lage frequentie en intensiteit). De rijksoverheid houdt hier nu in haar adviezen rekening mee. Merkwaardig: dan wordt het voorzorgsbeginsel wél toegepast, terwijl ook hier (nog) geen sprake is van onomstotelijk wetenschappelijk bewijs.

Wij vinden als volksvertegenwoordigers dat het onze plicht is de gemeente te wijzen op het feit dat mogelijke gevolgen als die van hoogspanningsleidingen op termijn ook openbaar kunnen komen bij mensen die langdurig in de directe omgeving van een umts-mast verkeren. De straling van elektromagnetische golven van umts en die van G3 is immers vergelijkbaar. Voeg daarbij de resultaten van het (niet-gerepliceerde) wetenschappelijke Duitse Nailaonderzoek, waarin een relatie is aangetoond tussen kanker en (de niet-thermische) elektromagnetische straling van telefoniezenders, en dan rest er maar één ding: de overheid verzoeken op de rem te trappen als het gaat om onbeheerste plaatsing van umts-masten. Zeker als het vergunningvrije locaties in het woongebied betreft.

Terughoudendheid
De WHO zegt in een factsheet van maart 2006 (”Electromagnetic fields and public health”) dat de organisatie nationale autoriteiten aanbeveelt programma’s te ontwikkelen om burgers en arbeiders te beschermen tegen mogelijke schadelijke effecten van stralingsvelden. Die waarschuwing alleen al moet politiek gezien aanleiding genoeg zijn voor grote terughoudendheid als het gaat om de manier waarop men met de uitrol van umts bezig is.

Niet alleen de veel te hoge maximaal vrijgegeven toelaatbare veldsterkte van 87 V/m, maar ook de praktisch toegepaste sterkte moet en kun je begrenzen tot een voor de mens vooralsnog kennelijk veilige grens van 0,2 V/m zonder het systeem van mobiele telefonie onwerkbaar te maken.

Kortom, vooral de overheid moet weten waar haar prioriteit dient te liggen: niet bij de opbrengst van de umts-frequentieveiling van destijds en de wensen van de providers nu, maar bij de (voor)zorg voor haar burgers. Eerst de parasol uit en dan buiten zitten. Dan houden we het hoofd koel.

voetnoot (u17(De auteur is raadslid voor de ChristenUnie in Ede en volgde in de jaren ’60 een opleiding aan de hts voor elektronica Rens en Rens (de zogenoemde ”radioschool”).