Minister Brinkhorst van Landbouw maakte de exportstop maandag in Brussel bekend. Het gaat om een vertrouwenwekkende maatregel, waartoe het bedrijfsleven vrijwillig heeft besloten en die het uit eigen zak betaalt.

De varkensbedrijven zijn klant van 73 Nederlandse mengvoederbedrijven die melasse of suikerstroop hebben gemengd in glucosestroop afkomstig van de firma Bioland uit het Belgische Arendonk. Dat bedrijf is de bron van de besmetting met het verboden hormoon MPA, dat eind juni voor het eerst bij varkens in Nederland werd ontdekt.

Vierenzeventig Nederlandse veevoerbedrijven hebben 15.500 ton met MPA vervuild veevoer geëxporteerd. Het meeste voer is naar Duitsland gegaan (8500 ton). Ook boeren in België, Frankrijk en Spanje hebben vervuild voedsel gekregen. In dieren die in Nederland ook dit voer aten, is het hormoon overigens niet te vinden. Dat blijkt uit testen na slachtingen.

De exporten hadden de afgelopen maand plaats, voordat het hormoonschandaal naar buiten kwam. Het ministerie heeft de buitenlandse autoriteiten inmiddels op de hoogte gesteld, zodat zij de nodige maatregelen kunnen treffen.

Inmiddels blijkt uit ruim 500 testen na proefslachtingen in Nederland dat bij nog geen enkel dier het hormoon in het lichaam is aangetoond. Een van de 74 veevoerbedrijven leverde voer met een hoog MPA-gehalte, en ook bij die dieren is het hormoon nog niet ontdekt. Van de 249 tests waren er 183 negatief, 20 nog onbekend en 46 niet-negatief. De niet-negatieve uitslag betekent volgens Landbouw niet dat de uitslag positief is, maar dat de tests nog een keer moeten worden overgedaan.

De 73 andere voerbedrijven leverden meer gemengd veevoer. Hier werden 269 tests uitgevoerd op dieren in verschillende bedrijven die het voer kregen. Daarvan waren 232 uitslagen negatief en moeten 37 tests opnieuw.

Vertrekkend D66-minister van Landbouw Brinkhorst, in Brussel voor een reguliere EU-vergadering, benadrukte dat de varkensbedrijven onschuldig en in zijn ogen slachtoffer zijn. „Er is maar één knoeier, Bioland, nodig, en zo’n hele sector krijgt het voor zijn kiezen.”

LTO-Nederland stelt de hele veevoerketen aansprakelijk voor de schade die varkens- en kippenhouders lijden door de MPA-hormoonaffaire. Dat is de uitkomst van een ingelast overleg gisteravond in Wijchen tussen LTO en betrokken boeren.

De claim komt naast de maandag bekendgemaakte aanklacht van LTO-Nederland en de Nederlandse Vereniging Diervoerindustrie (Nevedi) tegen de Ierse veevoederproducent Wyeth Pharmaceuticals en verwerker Cara Environmental Technology.

„LTO wil eveneens met de boeren claims neerleggen bij alle bedrijven in de veevoederketen die betrokken zijn bij de affaire”, stelt secretaris H. Boelrijk van de LTO-vakgroep varkenshouderij. „Zij moeten maar aantonen of ze te goeder of te kwader trouw handelden. Boeren moeten de schade zoveel mogelijk vergoed krijgen.” LTO-Nederland onderzoekt nog of ze tevens de Ierse regering aansprakelijk stelt.

De veehouders vinden dat de Nederlandse overheid niet heeft geleerd van de mkz-crisis vorig jaar. Boelrijk: „Veehouders zijn geïrriteerd weer lange tijd niets te horen. Tijdens de mkz-epidemie was de communicatie ook zo slecht.”

Het ministerie van Landbouw heeft 355 varkenshouders en kippenhouders onder toezicht gesteld, omdat ze vermoedt dat de dieren mogelijk het hormoon medroxy progesteron acetaat (MPA) via veevoer hebben binnengekregen. De beesten mogen die boerenbedrijven niet verlaten. Volle stallen en inkomstenderving zijn het gevolg.

De Europese Unie zou mogelijk dinsdag met een protocol komen waarin een aantal geblokkeerde bedrijven wordt vrijgegeven. LTO Nederland schat de strop per bedrijf op gemiddeld 55.000 euro. De totaalschade loopt volgens de organisatie in de tientallen miljoenen euro’s.